Κινήσου – Δώσε χρόνια στη ζωή σου!
Ο καθιστικός τρόπος ζωής δεν αποτελεί προϊόν κόπωσης – προκαλεί την κόπωση”
Ο καθιστικός τρόπος ζωής έχει αυξηθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια, αποτελώντας μάλιστα την πρώτη αιτία για ένα μεγάλο αριθμό χρόνιων παθήσεων, με αποτέλεσμα να γίνεται πλέον λόγος για ένα σημαντικό ζήτημα της δημόσιας υγείας.
Σύμφωνα με έρευνες της τελευταίας δεκαετίας, ο καθιστικός τρόπος ζωής αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες απειλές για τον οργανισμό μας, αυξάνοντας συνολικά την πιθανότητα πρόωρου θανάτου πάνω από 20%. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, αναφέρει ότι το 95% του ενηλίκου πληθυσμού στις «ανεπτυγμένες χώρες» διάγει καθιστικό βίο, δηλαδή όχι μόνο δεν ασκείται τουλάχιστον 30 λεπτά / 5 φορές την εβδομάδα, αλλά περνάει και πάνω από τις μισές ώρες της καθημερινότητάς του σε καθιστή θέση (λόγω δουλειάς, μετακινήσεων ή ψυχαγωγίας).
Η επίδραση της καθιστικής ζωής, ξεκινάει από την πρώιμη παιδική ηλικία και έχει επιπτώσεις στο μυοσκελετικό μας σύστημα, επηρεάζοντας τη στάση, την κίνηση και γενικότερα τη βιομηχανική του ανθρώπινου σώματος, μάλιστα αυτός είναι και ο λόγος όπου παρατηρείται μια πρωτοφανής έξαρση περιστατικών οσφυαλγίας απανταχού στο Δυτικό κόσμο.
Τι εννοούμε καθιστικό τρόπο ζωής;
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ορίζει ως καθιστικό τρόπο ζωής, εκείνον κατά τον οποίον το άτομο εκτελεί λιγότερο από 90 λεπτά σωματικής άσκησης ανά εβδομάδα, ενώ το Δίκτυο Έρευνας Καθημερινής Συμπεριφοράς “Sedentary Behavior Research Network” (SBRN) το 2017, καθόρισε ως καθιστικό τρόπο ζωής εκείνον κατά τον οποίον ένα άτομο δεν εκτελεί καμία προγραμματισμένη σωματική δραστηριότητα, με αποτέλεσμα να έχει πολύ χαμηλή κατανάλωση ενέργειας. Σύμφωνα με αυτούς τους ορισμούς το 60 έως 85% του παγκόσμιου πληθυσμού δεν ασκεί αρκετή δραστηριότητα, κάνοντας τη σωματική αδράνεια τον τέταρτο κύριο παράγοντα κινδύνου για την παγκόσμια θνησιμότητα.
Γιατί οδηγούμαστε σε έναν καθιστικό τρόπο ζωής;
Ο κύριος παράγοντας που συμβάλλει στην αύξηση του καθιστικού τρόπου ζωής μας είναι η τεχνολογία. Η τεχνολογία έχει επιφέρει:
- περισσότερους ανενεργούς τρόπους μεταφοράς,
- έχει προκαλέσει αύξηση των καθιστικών θέσεων εργασίας και
- έχει αναπτύξει περισσότερες δραστηριότητες που μπορούν να γίνουν ενώ καθόμαστε (π.χ τηλεόραση, διαδίκτυο, βιντεοπαιχνίδια κ.α).
Συνολικά, οι καθιστικές θέσεις εργασίας έχουν αυξηθεί κατά 83% από το 1950 και οι θέσεις εργασίας με σωματική απασχόληση αποτελούν τώρα μόνο το 25% περίπου του συνόλου των εργατικών θέσεων, δηλαδή 50% λιγότερο από το 1950 παρόλο που οι εβδομαδιαίες ώρες εργασίας αυξήθηκαν απ’ότι πριν 20 χρόνια.
Επιπτώσεις του καθιστικού τρόπου ζωής
Το 2005, ο καθηγητής Ιατρικής Dr James A. Levine, πρωτοστάτησε στην έρευνα για τις αρνητικές επιπτώσεις ενός καθιστικού τρόπου ζωής δημοσιεύοντας ένα άρθρο στο περιοδικό Science συμπεραίνοντας ότι η πολύωρη καθιστή θέση (λόγω δουλειάς, μετακινήσεων ή ψυχαγωγίας), μπορεί να είναι επιβλαβής, χαρακτηρίζοντας μάλιστα τον καθιστικό τρόπο ζωής ως την ασθένεια της εποχής μας.
Σύμφωνα με τον ίδιο καθηγητή, ο καθιστικός τρόπος ζωής είναι περισσότερο επικίνδυνος για την υγεία και τη μακροβιότητά μας από ότι το τσιγάρο και από ότι και ο ιός του AIDS, κάνοντας την επιστημονική κοινότητα να αρχίσει να κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τις εξαιρετικά επιβλαβείς συνέπειες της καθιστικής ζωής και να τονίζει ότι η σωματική αδράνεια μπορεί να αυξήσει κατά:
- 40% την πιθανότητα εγκεφαλικού
- 43% τη πιθανότητα εμφράγματος
- 74% τη πιθανότητα εμφάνισης Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2
- 36% τη πιθανότητα να αναπτύξουμε αρτηριακή πίεση
- 36% τη πιθανότητα για Ca εντέρου
- 21% τη πιθανότητα για Ca μαστού
- 57% τη πιθανότητα εμφάνισης οστεοπόρωσης,
Ενώ αυξάνει επίσης τη πιθανότητα εμφάνισης κατάθλιψης ή/και αγχώδους διαταραχής και το στρες.
Κινήσου – Δώσε χρόνια στη ζωή σου
Αναλογιζόμενοι όλα τα παραπάνω στοιχεία, καταλαβαίνουμε τη θετική επίδραση της σωματικής άσκησης όχι μόνο στο σώμα μας, αλλά και στην υγεία μας γενικότερα. Όμως η τεχνολογία και γενικότερα ο σύγχρονος τρόπος ζωής, μας έχουν αναγκάσει να ακολουθούμε έναν καθιστικό τρόπο ζωής, κάτι το οποίο μας έχει γίνει συνήθεια η οποία είναι δύσκολο να αλλάξει, δικαιολογώντας μάλιστα την απουσία της καθημερινής άσκησης από τη ζωή μας, λέγοντας ότι είμαστε κουρασμένοι. Θα πρέπει όμως να γνωρίζουμε ότι ο καθιστικός τρόπος ζωής, δεν αποτελεί προϊόν κόπωσης, αλλά προκαλεί την κόπωση.
Επίσης η σωματική κίνηση και άσκηση και γενικότερα ένας πιο δραστήριος τρόπος ζωής, εκτός του ότι επηρεάζει θετικά τη σωματική και ψυχική μας υγεία και εκτός του ότι μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης χρόνιων παθήσεων, επηρεάζει θετικά τις νοητικές μας λειτουργίες, τη μνήμη και την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων ανασύροντας την ήδη εγκατεστημένη γνώση (αυτό που λέμε fluid intelligence), την ικανότητα δηλαδή επίλυσης νέων προβλημάτων, χρησιμοποιώντας την αφηρημένη σκέψη, τη λογική, την αναγνώριση μοτίβων και τη συναισθηματική διάκριση, κάτι το οποίο είναι πολύ σημαντικό και χρήσιμο για όλες μας τις καθημερινές δραστηριότητες και κινητικές και νοητικές.
Άρα η μεταβλητότητα των κινήσεων στην καθημερινότητά μας, καθώς και η ικανότητα της κίνησης, μας δίνει ενέργεια και κίνητρο στο να αναπτυσσόμαστε σε όλους τους τομείς της ζωής μας, αλλά και την ευκαιρία το να χρησιμοποιούμε τους μυς και τα οστά μας, τα οποία αν τα θέσουμε σε αδράνεια, τότε αυτά με την πάροδο του χρόνου θα αρχίσουν να χάνουν τη δύναμη και την ευελιξία τους κάτι το οποίο μπορεί να είναι η αιτία μελλοντικών τραυματισμών και παθήσεων.
Παγούνης Νικόλαος
Β.Sc Sport Science & Physical Education
M.Sc Kinisiology & Physical therapy
Πιστοποιημένος Αξιολογητής της Κίνησης &
της Αναπνοής του Ανθρώπινου σώματος