Η κατανόηση της σωστής κινητικής λειτουργίας του αυχένα είναι αναγκαία προϋπόθεση για μια σωστή & αποτελεσματική θεραπεία του αυχενικού πόνου

Οι πόνοι και η δυσκαμψία στον αυχένα, είναι ένα από το πιο συχνά μυοσκελετικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα άτομα της μέσης ηλικίας στο σύγχρονο κόσμο.

Σε σχέση με το υπόλοιπο άνω μέρος του ανθρώπινου σώματος (ώμο, θωρακική μοίρα της Σ.Σ κ.α), η αντιμετώπιση του αυχενικού πόνου απαιτεί από τον επαγγελματία της άσκησης να είναι όσο το δυνατόν καλύτερα καταρτισμένος, τόσο κατά την αξιολόγηση, όσο και κατά τη θεραπεία του. Και αυτό γιατί η αυχενική περιοχή είναι μία ευαίσθητη και διαφορετική περιοχή, η οποία χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή διότι ένας λανθασμένος χειρισμός μπορεί να προκαλέσει σοβαρό τραυματισμό.

Γιατί όμως η αυχενική περιοχή είναι μία ευαίσθητη και διαφορετική περιοχή;

Η αυχενική μοίρα της Σ.Σ, αποτελείται από 7 σπονδύλους και είναι η περιοχή της σπονδυλικής στήλης με την μεγαλύτερη κινητικότητα. Ο πρώτος αυχενικός σπόνδυλος  (Α1) ενώνεται με τη βάση του κρανίου και ο έβδομος (Α7) με την άνω θωρακική περιοχή. Άνω αυχενική περιοχή της αυχενικής μοίρας, ονομάζουμε  τον πρώτο αυχενικό σπόνδυλο (Α1) ο οποίος ονομάζεται «άτλαντας» και ενώνεται με το κρανίο, και το δεύτερο αυχενικό σπόνδυλο (Α2) ο οποίος ονομάζεται «άξονας».

Αυτή η περιοχή της αυχενικής μοίρας έχει μία ξεχωριστή κατασκευαστική δομή, διότι είναι με τέτοιο τρόπο φτιαγμένη ώστε να είναι χαλαρή και να επιτρέπει το 50% της στροφικής κίνησης του αυχένα, αλλά και ταυτόχρονα σφιχτή για να προστατεύει τα εγγενή σημεία (νωτιαίο μυελό και αγγεία) καθώς και δυνατή, ώστε να κρατά το βάρος της κεφαλής και να αντιστέκεται  στις δυνάμεις των μυών. Επίσης μέρος της άνω αυχενικής μοίρας θεωρούνται και δύο αρθρώσεις, η Ατλαντοαξονική και η Ατλαντοϊνιακή άρθρωση, οι οποίες είναι υπεύθυνες για την κινητική λειτουργία της αυχενική μοίρας της Σ.Σ. Οι δύο αυτές αρθρώσεις έχουν μία διαφορετική ανατομική και κινησιολογική λειτουργία σε σύγκριση με το υπόλοιπο τμήμα της αυχενικής μοίρας, κάτι που σημαίνει ότι η κατανόηση της σωστής λειτουργίας όλης αυτής της περιοχής, είναι αναγκαία προϋπόθεση για μία σωστή και αποτελεσματική θεραπεία.

Αρθροκινηματική της Ατλαντοϊνιακή άρθρωσης

Οι αρθρικές διεργασίες της Ατλαντοϊνιακής άρθρωσης η οποία σχηματίζεται από το ινιακό οστό και τον «άτλαντα»,  είναι επίπεδες γεγονός που περιορίζει την αξονική περιστροφή και σταθεροποιεί την κάμψη και την έκταση του αυχένα. Με λίγα λόγια η συγκεκριμένη άρθρωση επιτρέπει:  

• την κάμψη & την έκταση του αυχένα από 15 έως 30 μοίρες (διαφοροποίηση στη βιβλιογραφία)
• την πλάγια κάμψη του αυχένα κατά 5 – 10 μοίρες και
• μία πολύ μικρή ή την καθόλου περιστροφή του αυχένα.

Κυρίαρχη κίνηση της Ατλαντοϊνιακής άρθρωσης θεωρείται η κάμψη και η έκταση του αυχένα.

Αρθροκινηματική της ατλαντοαξονικής άρθρωσης

Η ατλαντοαξονική άρθρωση σχηματίζεται μεταξύ των σπονδύλων του «άτλαντα» και του «άξονα» και οι κινήσεις που πραγματοποιεί είναι:

• κυρίως η περιστροφική κίνηση του αυχένα,
• ενώ συμμετέχει στην κάμψη του αυχένα κατά 10 μοίρες και στην πλάγια κάμψη κατά 5 μοίρες.

Ωστόσο, η κύρια λειτουργία του έχει αποδειχθεί ότι είναι η αξονική περιστροφή του αυχένα.

Επίσης ένα άλλο στοιχείο το οποίο βοηθάει, στην πλήρη κατανόηση της αρθροκινηματικής αυτών των δύο αρθρώσεων είναι ότι:

1. η θέση των πτυχών του κάθε σπονδύλου είναι τέτοια που επιτρέπει μόνο κινήσεις κάμψης και έκτασης και λίγο περιστροφής
2. η επιφάνεια τους έχει μία κλίση 45 μοιρών σε σύγκριση με την οσφυϊκή μοίρα της Σ.Σ, η οποία είναι επίπεδη και επιτρέπει ελάχιστα τη στροφική κίνηση.

Όλα τα παραπάνω δεδομένα, αποδεικνύουν ότι η άνω αυχενική μοίρα της Σ.Σ διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη συνολική κίνηση της αυχενικής μοίρας, και παρόλο που αποτελείται από δύο διακριτές αρθρώσεις (Ατλαντοϊνιακή και Ατλαντοαξονική), εξακολουθεί να λειτουργεί ως μία κινητή μονάδα. Ωστόσο οι βιομηχανικές και κινητικές ιδιότητες της άνω αυχενικής μοίρας μπορούν να διαταραχθούν είτε από λανθασμένη στάση σώματος, είτε λόγω τραυματισμού, είτε λόγω εκφυλισμού, είτε λόγω εκφυλιστικής ασθένειας κ.α, δημιουργώντας μία αστάθεια στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης.

Ως αστάθεια της αυχενικής μοίρας της Σ.Σ, ορίζουμε την ανικανότητα της αυχενικής μοίρας στο να διατηρήσει τα σωστά κινητικά και κινησιολογικά πρότυπα της συγκεκριμένης περιοχής κάτω από φυσιολογικά φορτία. Η αστάθεια αυτή συνήθως αποτελεί το αρχικό στάδιο των διάφορων αυχενικών πόνων, διότι προκαλεί:

• Κόπωση και ανικανότητα στο να στηρίξουμε σωστά το κεφάλι μας
• Κίνηση που δεν είναι ομαλή σε όλο το εύρος της
• Υπερκινητικότητα της άνω θωρακικής σπονδυλικής στήλης
• Συχνά επεισόδια οξείας κρίσης
• Ξαφνικό πόνο, ο οποίος εμφανίζεται όταν κάνουμε ξαφνικές κινήσεις
• Βαριά αίσθηση της κεφαλής
• Δυσκολία κατά την κίνηση του αυχένα
• Σφίξιμο και ανελαστικότητα των αυχενικών μυών κ.α,

Συμπτώματα που δυσκολεύουν κατά πολύ την καθημερινότητα των ατόμων που ταλαιπωρούνται από αυχενικούς πόνους.

Θεραπεία

Η θεραπευτική άσκηση ενδείκνυται για την αντιμετώπιση των αυχενικών πόνων,  αρκεί αυτή να γίνει από κάποιον εξειδικευμένο επαγγελματία της άσκησης. Η κατάλληλη εκπαίδευση και η εμπειρία του επαγγελματία της άσκησης που θα αναλάβει τη συγκεκριμένη θεραπεία, θεωρείται σημαντική διότι ένας κακός χειρισμός μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις νευρολογικές δομές της περιοχής και να επιφέρει κάποιο σοβαρό τραυματισμό.

Ένα αποτελεσματικό πρόγραμμα θεραπευτικής άσκησης για την αντιμετώπιση των αυχενικών πόνων, θα πρέπει να στοχεύει:

1. Στη βελτίωση της κινητικότητας της αυχενικής μοίρας
2. Στη βελτίωση της ιδιοδεκτικότητας και της νευρομυικής συναρμογής
3. Στη βελτίωση της στάσης σώματος
4. Στην ενδυνάμωση και στην αντοχή των μυών του αυχένα

χρησιμοποιώντας τις αρχές της γνωσιακής &  συμπεριφοριστικής θεραπείας.

Στο functional movement, η γνωσιακή &  συμπεριφοριστική θεραπεία αποτελεί μέρος της των θεραπειών που εφαρμόζουμε στα άτομα με κινητικές δυσλειτουργίες και μυοσκελετικούς πόνους, όπου σε συνδυασμό με τη σωστή άσκηση τους απαλλάσσουμε από τους χρόνιους πόνους, ενώ ταυτόχρονα τους εκπαιδεύουμε ώστε να μπορούν να διατηρήσουν μία σωστή στάση σώματος και να αποκτήσουν μία λειτουργική κίνηση, κάτι το οποίο θα τους κάνει αποδοτικούς, ευδιάθετους και δραστήριους.

Παγούνης Νικόλαος

Β.Sc Sport Science & Physical Education

M.Sc Kinisiology & Physical therapy

Πιστοποιημένος Αξιολογητής της Κίνησης &

της Αναπνοής του Ανθρώπινου σώματος