Τραυματισμοί & χρόνιοι πόνοι στα οστά

H Μυϊκή ανισορροπία είναι ένας όρος που χαρακτηρίζει μία δυσλειτουργία ανάμεσα σε δύο ανταγωνιστές μυς. Ο όρος αυτός χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1741 από τον Γάλλο γιατρό Étienne-Jules Marey, ο οποίος μάλιστα εισήγαγε τον όρο «ορθοπαιδική» που σημαίνει ίσιο παιδί και εξέλιξε την αντίληψη ότι η σκολίωση οφείλεται σε μυϊκή ανισορροπία.

Το 1900ο νομπελίστας Charles Scott Sherrington, ένας Άγγλος νευροπαθολόγος, ανέφερε τον όρο Reciprocal innervation muscle. Ο όρος Reciprocal innervation muscle περιγράφει ότι οι σκελετικοί μύες υφίστανται σε ανταγωνιστικά ζεύγη, και ότι η συστολή ενός μυός παράγει αντίθετες δυνάμεις από εκείνες που δημιουργούνται από τη συστολή του ανταγωνιστή μυ.

Οι δύο παραπάνω όροι (Μυϊκή ανισορροπία & Reciprocal innervation muscle) είναι και αυτοί που άρχισαν να αλλάζουν τη θεραπευτική προσέγγιση στην αντιμετώπιση των χρόνιων πόνων. Οι θεραπευτές που άρχισαν να παρατηρούν και να αξιολογούν τη λειτουργία και τη ισορροπία των μυών, έκαναν μεγάλη πρόοδο στον τομέα της αντιμετώπισης χρόνιων μυϊκών προβλημάτων. 

Τα τελευταία χρόνια με την άνθιση του jogging, της γυμναστικής μέσω διάφορων εφαρμογών χωρίς την επιτήρηση κάποιου επαγγελματία της άσκησης, και γενικότερα εξαιτίας του τρόπου ζωής μας, η εμφάνιση μυϊκών ανισορροπιών είναι πολύ συχνή.  Επειδή όμως η βασική λειτουργία των μυών είναι να κινούν τα οστά και να επιτρέπουν στο σώμα να στέκεται, να περπατά, να τρέχει και να εκτελεί κάθε φυσική λειτουργία & δραστηριότητα, μία μυϊκή ανισορροπία δεν διαταράσσει μόνο τη λειτουργία των μυών, αλλά και των οστών του ανθρώπινου σώματος.

 Μυϊκή ισορροπία και υγεία των οστών

Η μυϊκή ισορροπία παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση τη σωστής υγείας των οστών του ανθρώπινου σώματος. Γενικά, διατηρώντας μυϊκή ισορροπία στο σώμα μας, βελτιώνουμε τη σωματική μας υγεία, ενώ μειώνουμε σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων στα οστά, όπως οστεοπόρωση, κατάγματα κ.τ.λ. Επιπλέον, βοηθάει στη διατήρηση της οστικής πυκνότητας η οποία είναι πολύ σημαντική.

Πρέπει να αντιληφθούμε ότι τα οστά δεν διαφέρουν από τους μύες, το έντερο, το δέρμα και από τους άλλους ιστούς του ανθρώπινου σώματος. Είναι και αυτοί ζωντανοί οργανισμοί και ως τέτοιοι, πρέπει να παραμένουν πάντα μεταβολικά ενεργοί. Αυτό σημαίνει πως θα πρέπει να υπάρχει μια συνεχόμενη ροή θρεπτικών ουσιών, όπως το ασβέστιο, το μαγνήσιο, οι πρωτείνες, κ.α., οι οποίες να παρέχουν στα οστά τα απαιτούμενα επίπεδα οστικής πυκνότητας. Εάν τα οστά χάνουν περισσότερο ασβέστιο από αυτό που προσλαμβάνουν, τότε είναι επιρρεπή σε τραυματισμούς και ασθένειες. Αυτό, σε συνδυασμό με κάποια μυϊκή ανισορροπία, μπορεί να αυξήσει σημαντικά τον κίνδυνο τραυματισμού. 

Εδώ θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι το ανθρώπινο σώμα δεν είναι απόλυτα συμμετρικό, και υπάρχουν πάντα φυσιολογικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των μυών. Το πιο κοινό παράδειγμα είναι η διαφορά μεταξύ της αριστερής και δεξιάς πλευράς του σώματος μας. Στόχος όμως ενός επαγγελματία της άσκησης, είναι να κρατήσει τη διαφοροποίηση αυτή μέσα στα φυσιολογικά όρια, ώστε αυτή να μην προκαλέσει μελλοντικά μυοσκελετικούς πόνους και τραυματισμούς. 

Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία των οστών είναι:

• Η αεροβική γυμναστική διότι παρέχει σημαντική υποστήριξη στους μύες του ανθρώπινου σώματος.
• Οι ασκήσεις που προκαλούν μικρούς κραδασμούς στο σώμα (Gravity stress), π.χ αλματάκια, διότι βελτιώνουν την οστική πυκνότητα.
• Η ορμονική ισορροπία, διότι και τα οιστρογόνα και η τεστοστερόνη βοηθάνε στην ορυκτοποίηση των οστών, όπως και η αδρεναλίνες που ρυθμίζουν το νάτριο.
• Η αποφυγή χρόνιων φλεγμονών, διότι μειώνουν την πυκνότητα των οστών.
• Η σωστή διατροφή, διότι μία κακή διατροφή μπορεί να αποδυναμώσει τα οστά.

Γιατί είναι σημαντική η καλή υγεία των οστών

Όταν ένα οστό είναι ταλαιπωρημένο, είτε από φυσική κόπωση, διατροφική ή ορμονική ανεπάρκεια, χαμηλή βιταμίνη D, ή κάποια ασθένεια, τότε γίνεται επιρρεπή σε διάφορους τραυματισμούς. Οι τραυματισμοί αυτοί μπορούν να είναι:

• Τραυματισμός στα οστά (κόπωση των οστών). Ο συγκεκριμένος τραυματισμός προκαλεί ενοχλήσεις – πόνους συνήθως μετά την άσκηση. Μάλιστα δεν είναι ορατός με ακτίνες Χ ή άλλη παρόμοια εξέταση.
• Διάστρεμμα το οποίο είναι κάτι πιο επίπονο από τον προηγούμενο τραυματισμό, διότι δυσκολεύει την κίνηση. Μπορεί συχνά, αλλά όχι πάντα να διαγνωστεί με ακτίνες Χ.
• Κάταγμα

Σύμφωνα με έρευνες η μυϊκή ισορροπία παίζει σημαντικό ρόλο στην αποκατάσταση ενός τραυματισμού στα οστά. Τα ευρήματα δείχνουν ότι τα άτομα που δεν εμφάνιζαν μυϊκές ανισορροπίες είχαν πιο γρήγορη ανάρρωση, ακόμα και σε περιπτώσεις που χρειάστηκε χειρουργική επέμβαση. 

Με λίγα λόγια η μυϊκή ανισορροπία επηρεάζει σημαντικά την υγεία των οστών και όταν αυτή διαταράσσεται τότε μπορεί να είναι η αιτία πολλών μυοσκελετικών πόνων και τραυματισμών στο ανθρώπινο σώμα. Μία μυϊκή ανισορροπία μπορεί να προκληθεί χωρίς να το αντιληφθούμε, συνήθως κατά την επαναλαμβανόμενη εκτέλεση των καθημερινών μας δραστηριοτήτων με λανθασμένο τρόπο ή εξαιτίας μίας συνεχόμενης λανθασμένης στάσης σώματος. Μία μυϊκή ανισορροπία όμως, μπορεί να εντοπιστεί «εύκολα» μέσω της κινητικής αξιολόγησης και της μυϊκής εξέτασης.

Στο Functional Movement, οι μέθοδοι θεραπείας που εφαρμόζουμε στηρίζονται στην αξιολόγηση και στον εντοπισμό μυϊκών ανισορροπιών και ασυμμετριών στο σώμα του ασθενή. Αφού εντοπίσουμε τυχόν μυϊκές ανισορροπίες ή ασυμμετρίες, στη συνέχεια σχεδιάζουμε ένα εξατομικευμένο και εξειδικευμένο πρόγραμμα άσκησης, ώστε να τις διορθώσουμε. Χρησιμοποιώντας αυτή τη μεθοδολογία καταφέρνουμε να απαλλάξουμε τους ασκούμενούς μας από χρόνιους πόνους, οι οποίοι μάλιστα δεν μπόρεσαν να θεραπευτούν με κανένα άλλος είδος θεραπείας. 

Παγούνης Νικόλαος

Κινησιολόγος & M.Sc Physical therapy

Certified Medical Exercise Specialist

International Certificate in Osteopathic &

Chiropractic Manipulation