Η αποκατάσταση της μυϊκής λειτουργίας του ανθρώπινου σώματος δεν είναι απλά σετ & επαναλήψεις “Η Αδυναμία δεν είναι μόνο μυϊκή”

Είναι πολύ συχνό φαινόμενο όταν ένας μυς δεν ανταποκρίνεται σωστά, να τον βαπτίζουμε αδύναμο. Επίσης συχνή είναι και η έκφραση «μην ανησυχείς θα κάνεις 2-3 ασκήσεις και θα δυναμώσεις».  

Ε, λοιπόν, δεν θα θέλω να σας απογοητεύσω αλλά τα πράγματα δεν είναι πάντα τόσο απλά.

Δεν είναι τόσο απλά γιατί η μυϊκή δομή, δηλαδή τα συσταλτά (extrafusal fibers) και τα μη-συσταλτά (intrafusal fibers) στοιχεία των μυών δεν εισέρχονται απευθείας στους τένοντες, αλλά στις στρώσεις της περιτονίας (fascial layers) κατά μήκος των μυών. Αυτές οι στρώσεις ενώνονται μεταξύ τους σχηματίζοντας τη δομή των τενόντων οι οποίοι εισέρχονται στα οστά. Μάλιστα το 40% των μυοφασικών ιστών δεν εισέρχονται απευθείας στους μύες, στους τένοντες ή στα οστά, αλλά στις στρώσεις της περιτονίας των αγωνιστών (agonist), των συνεργατικών (synergist) και των ανταγωνιστών(antagonist) μυών. 

Με απλά λόγια, οι τένοντες συνδέουν τους μύες με τα οστά μέσω της περιτονίας (fascia).

Τι είναι όμως η περιτονία (fascia) & πως σχετίζεται με την αδυναμία;

Η περιτονία (fascia) είναι ένα στρώμα ινώδους ιστού, μια δομή συνδετικού ιστού (ένα είδος μεμβράνης) που περιβάλλει τους μύες, τις ομάδες μυών, τα αιμοφόρα αγγεία και τα νεύρα, συνδέοντας τα μεταξύ τους και επιτρέποντας τα να γλιστρούν ομαλά το ένα πάνω στο άλλο.

Όταν όμως αυτή η ομαλή λειτουργία της περιτονίας διαταραχθεί εξαιτίας κάποιας μυϊκής ή σωματικής δυσλειτουργίας, τότε τα στρώματα της περιτονίας παύουν να κινούνται ελεύθερα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι αισθητηριακές μονάδες να παρέχουν εξασθενημένες ακόμα και λανθασμένες κινητικές πληροφορίες στον εγκέφαλο και τη Σπονδυλική Στήλη (Σ.Σ). Αυτή η μειωμένη – λανθασμένη παροχή πληροφοριών, καταλήγει σε μειωμένη – λανθασμένη κινητική & μυϊκή ενεργοποίηση, κάτι το οποίο ο απλός άνθρωπος το αντιλαμβάνεται ως μυϊκή αδυναμία.

Όταν λέμε όμως μυϊκή αδυναμία, πρέπει να γνωρίζουμε ότι αυτή δεν οφείλεται πάντα στην έλλειψη δύναμης αλλά μπορεί και να οφείλεται όπως προαναφέραμε στην απώλεια ή στη μεταφορά λανθασμένων πληροφοριών από τις αισθητηριακές μονάδες. Άρα, ο όρος αδυναμία είναι ένας γενικότερος όρος και δεν σχετίζεται μόνο με τη δύναμη, αλλά και με την ενεργοποίηση ή όχι ενός μυ. Μάλιστα η συγκεκριμένη κατάσταση (η μη ενεργοποίηση μυών ή μυϊκών ομάδων), αποτελεί συχνή αιτία μυοσκελετικών παθήσεων (σκολίωση, κύφωση) και όχι μόνο.

Σύμφωνα λοιπόν με τα παραπάνω, μπορούμε πλέον να αντιληφθούμε γιατί πολλά προγράμματα άσκησης τα οποία στηρίζονται μόνο στην ενδυνάμωση δεν ωφελούν και δεν είναι αποτελεσματικά. 

Πως μπορούμε να καταλάβουμε εάν ένας μυς είναι υπολειτουργικός;

Για να καταλάβουμε εάν ένας μυς είναι υπολειτουργικός, θα πρέπει να απευθυνθούμε σε κάποιον εξειδικευμένο επαγγελματία υγείας & άσκησης, ο οποίος αρχικά θα πρέπει να αξιολογήσει την ποιότητα & τη λειτουργικότητα των μαλακών ιστών (soft tissues) & των μυών.

Η αξιολόγηση είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της θεραπείας, διότι μας βοηθάει στο να εντοπίσουμε ποιοι μύες είναι υπολειτουργικοί στο σώμα του ασκούμενου, οι οποίοι συνήθως ευθύνονται για χρόνιους πόνους, τραυματισμούς & μυοσκελετικές παθήσεις. Μάλιστα αν παραλείψουμε το συγκεκριμένο βήμα ή αν η αξιολόγηση δεν είναι ακριβής, τότε όχι μόνο δεν θα μπορέσουμε να εντοπίσουμε τα ακριβή αιτία της δυσλειτουργίας, αλλά δεν θα μπορέσουμε και να σχεδιάσουμε το κατάλληλο πρόγραμμα «θεραπείας μέσω άσκησης».

Αφού εντοπίσουμε τη δυσλειτουργική περιοχή στο σώμα του ασκούμενου, θα πρέπει στη συνέχεια μέσω των κατάλληλων δοκιμών να εντοπίσουμε αν αυτή οφείλεται:

• Σε νευρολογικά αίτια
• Σε μυϊκή ανισορροπία ή
• Σε παλαιότερο τραυματισμό που μπορεί να έχει προκαλέσει κάποια αλλαγή των μυϊκών ινών σε περιοχές που επηρεάζουν τα αισθητήρια όργανα.

Και έπειτα και αφού μελετήσουμε όλα τα δεδομένα, να σχεδιάσουμε ένα εξειδικευμένο & εξατομικευμένο πρόγραμμα «θεραπείας μέσω άσκησης».

Ο συγκεκριμένος τρόπος αντιμετώπισης τέτοιων καταστάσεων, διαφέρει κατά πολύ από την παραδοσιακή συμβατική θεραπεία – αποκατάσταση – εκγύμναση. Οι συμβατικές θεραπείες, στηρίζονται κυρίως στην μυϊκή ενδυνάμωση χωρίς να ελέγξουν και να αξιολογήσουν αρχικά ποιος μυς είναι δυσλειτουργικός και αν αυτός μπορεί να ενεργοποιηθεί ή όχι. Αντίθετα η «θεραπεία μέσω άσκησης» Functional Movement, στηρίζεται στον εντοπισμό και στη διόρθωση των αιτιών που προκαλούν τη μυϊκή απενεργοποίηση και όχι στη θεραπεία των συμπτωμάτων της. 

Πως συμβαίνει αυτό;

Για να συμβεί αυτό, απαιτείται από τον επαγγελματία υγείας & άσκησης να έχει μια πιο ολιστική προσέγγιση στη θεραπεία που πρόκειται να ακολουθήσει. Αυτό σημαίνει αυτομάτως ότι χρειάζεται να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος και να έχει ολοκληρωμένες γνώσεις όσον αφορά την αξιολόγηση, την αποκατάσταση, αλλά και  την ενδυνάμωση των ασκούμενων. Επίσης ο επαγγελματίας υγείας & άσκησης θα πρέπει να έχει την ικανότητα να μπορεί να εφαρμόζει τις κατάλληλες μεθόδους & τεχνικές και οι οποίες θα στοχεύουν όχι μόνο στην μυϊκή ενδυνάμωση, αλλά και στην αναδημιουργία των νευρομυϊκών συνδέσεων στο ανθρώπινο σώμα.

Όλη αυτή η μέθοδος, απαιτεί την ενεργή και όχι την παθητική (μασάζ κ.α) συμμετοχή του ασθενή, διότι μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να  επαναπρογραματίσουμε και να ενεργοποιήσουμε αδρανείς μύες & περιοχές του ανθρώπινου σώματός.

Διαβάζοντας όλα τα παραπάνω θα πρέπει πλέον να αντιληφθούμε ότι η αποκατάσταση της μυϊκής λειτουργίας του ανθρώπινου σώματος, δεν είναι απλά σετ & επαναλήψεις, αλλά είναι μια πιο πολύπλοκη κατάσταση την οποία αν αντιμετωπίσουμε με το σωστό τρόπο και με την «θεραπεία μέσω άσκησης»,

Θα απαλλαγούμε από χρόνιους πόνους & τραυματισμούς και θα αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά μυοσκελετικές παθήσεις (σκολίωση, κύφωση κ.α).

Παγούνης Νικόλαος

Β.Sc Sport Science & Physical Education

M.Sc Kinisiology & Physical therapy

International Certificate in Osteopathic and Chiropractic Manipulation

Certified Medical Exercise Specialist