Πως δημιουργούμε λειτουργική κίνηση & ευελιξία στο ανθρώπινο σώμα
Η κινητικότητα είναι μια λέξη που τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται συχνά στο χώρο της άσκησης. Η κινητικότητα συχνά θεωρείται ως ένα ευεργετικό χαρακτηριστικό το οποίο θα πρέπει να αποτελεί μέρος ενός καθημερινού προγράμματος άσκησης. Βέβαια τον όρο κινητικότητα, ο καθένας τον αποδίδει διαφορετικά. Για άλλον η κινητικότητα σημαίνει ότι μπορεί το σώμα του και οι αρθρώσεις του να εκτείνονται σε ακραία εύρη κίνησης, ενώ για κάποιον άλλον, σημαίνει ότι μπορεί να σηκώσει το χέρι του πάνω από το κεφάλι και να πιάσει κάτι από ένα ψηλό ράφι. Σε αυτό το άρθρο, θέτουμε αρκετά ερωτήματα σχετικά με την κινητικότητα και την ευελιξία, προσπαθώντας να τα απαντήσουμε όσο πιο κατανοητά μπορούμε. Τα ερωτήματα αυτά αφορούν: το αν είναι καλό κάποιος να είναι πολύ ευέλικτος, ποιες είναι οι συνέπειες της υπερβολικής ευελιξίας, πότε το εύρος κίνησης μίας άρθρωσης ή μιας περιοχής του ανθρώπινου σώματος είναι ωφέλιμο ή όχι. Ας ξεκινήσουμε όμως αρχικά με το τι ονομάζουμε ευελιξία. Όταν αναφέρουμε τη λέξη ευελιξία, οι περισσότεροι άνθρωποι σκέφτονται κάτι, όπως αν μπορούν να αγγίξουν τα δάχτυλα των ποδιών τους ή πιο γενικά αν μπορούν να κάνουν μια μεγάλη σε έκταση κίνηση. Αυτό όμως που δεν σκέφτονται, είναι ποιος είναι ο αντίκτυπος αυτής της κίνησης στη συνολική λειτουργικότητα του ανθρώπινου σώματος. Με λίγα λόγια οι περισσότεροι άνθρωποι προσπαθούν να εκτελέσουν μια ρουτίνα διατάσεων και κινήσεων, χωρίς όμως να έχουν κάποιο ιδιαίτερο στόχο στο μυαλό τους, παρά μόνο να κάνουν ένα συγκεκριμένο τέντωμα. Η τακτική αυτή όμως δεν είναι σωστή και ασφαλής για το ανθρώπινο σώμα, διότι η λειτουργική ευελιξία πάντα θα πρέπει να εκπαιδεύεται στο πλαίσιο ενός εξελεγκτικού σχεδίου του ανθρώπινου σώματος και της ανθρώπινης κίνησης. Διαφορετικά θα φτάσουμε σε ένα άλλο σημείο που ονομάζεται υπερκινητικότητα. Μια πληθώρα επιστημονικών ερευνών, υποδηλώνει ότι οι κύριες ανθρώπινες κινήσεις – μοτίβα, είναι η ορθοστασία, το περπάτημα, το τρέξιμο και η ρίψη. Όταν κάτι επηρεάζει αρνητικά την ικανότητα μας να εκτελέσουμε αυτά τα μοτίβα, τότε σημαίνει ότι αυτό δεν συμβάλλει στη συνολική λειτουργικότητα του ανθρώπινου σώματος. Αντίθετα όταν κάτι επηρεάζει θετικά την εκτέλεση των βασικών αυτών μοτίβων, τότε είναι σημαίνει ότι είναι πραγματικά λειτουργικό εξορισμού. Επομένως «εύρη κίνησης» που υποστηρίζουν την εκτέλεση των βασικών κινητικών μοτίβων του ανθρώπινου σώματος, μπορούν να χαρακτηριστούν ως λειτουργική ευελιξία. Ενώ τα «εύρη κίνησης» που είναι υπερβολικά έξω από αυτά τα κινητικά μοτίβα, συμβάλλουν στην υπερκινητικότητα. Αρκετές επιστημονικές μελέτες από το 2012 και μετά, διαπιστώνουν ότι η υπερκινητικότητα συσχετίστηκε με: Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, θα πρέπει να τονίσουμε στην πλειοψηφία των ανθρώπων που εκτελούν σχεδόν καθημερινά μια ρουτίνα διατάσεων, ότι θα πρέπει να διασφαλίζουν τον τρόπο που τις εκτελούν διότι μπορεί να προκαλέσουν υπερκινητικότητες στο σώμα τους, με αποτέλεσμα μακροπρόθεσμα να έχουν τα αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που ευελπιστούσαν. Μάλιστα σύμφωνα με τις ίδιες έρευνες η υπερκινητικότητα προκαλεί δυσρύθμιση του νευρικού συστήματος. Πως όμως μπορούμε να βελτιώσουμε την κινητικότητα στο ανθρώπινο σώμα, χωρίς να προκαλέσουμε υπερκινητικότητα; Το ανθρώπινο σώμα έχει πραγματικά ένα ενσωματωμένο μηχανισμό για να το κάνει αυτό που ονομάζεται αμοιβαία αναστολή. Ο όρος αμοιβαία αναστολή, αναφέρεται στο πως οι μυϊκές ομάδες λειτουργούν αντίθετα μεταξύ τους. Δηλαδή το πώς ένας μυς βραχύνεται και ένας άλλος επιμηκύνεται. Αυτή η ιδιότητα των μυϊκών ομάδων, λειτουργεί ως ένα σύστημα τροχαλιών που συνδέει τις μυϊκές ομάδες μεταξύ τους για να συνεργαστούν και να μετακινήσουν τα οστά του ανθρώπινου σώματος. Για παράδειγμα για να κάνουμε κάμψη του αγκώνα, θα πρέπει να βραχυνθεί ο δικέφαλος βραχιόνιος μυς και ταυτόχρονα να επιμηκυνθεί ο τρικέφαλος μυς, διαφορετικά δεν θα μπορούσαμε να λυγίσουμε τον αγκώνα μας. Το συγκεκριμένο παράδειγμα είναι ένα μεμονωμένο παράδειγμα αμοιβαίας αναστολής. Υπάρχουν και ολοκληρωμένα παραδείγματα, π.χ όταν σκύβουμε για να σηκώσουμε ένα αντικείμενο. Σε αυτά τα ολοκληρωμένα παραδείγματα, συμμετέχει ολόκληρο το ανθρώπινο σώμα. Η ολοκληρωμένη αμοιβαία αναστολή, είναι ο τρόπος με τον οποίο το σώμα μας μπορεί να κινηθεί με ασφάλεια, ενώ ταυτόχρονα είναι και ο τρόπος με τον οποίο το σώμα μας δυναμώνει εφαρμόζοντας – δημιουργώντας τη σωστή ποσότητα κινητικότητας που χρειάζεται για να εκτελέσει σωστά και με ασφάλεια διάφορες κινήσεις. Δυστυχώς οι περισσότεροι θεραπευτές και ασκούμενοι παρακάμπτουν αυτόν τον προστατευτικό μηχανισμό (αμοιβαία αναστολή), επιτρέποντας στις αρθρώσεις του ανθρώπινου σώματος, να κινούνται σε μη ασφαλή «εύρη κίνησης». Στο Functional Movement, μέσω της επίτευξης της λειτουργικής ευελιξίας και της εκπαίδευσης των βασικών κινητικών μοτίβων, βοηθάμε τους ασθενείς μας να απαλλαγούν από χρόνιους μυοσκελετικούς πόνους, προάγοντας με αυτόν τον τρόπο την υγεία τους και βελτιώνοντας ταυτόχρονα την ποιότητα της ζωής τους. Παγούνης Νικόλαος Κινησιολόγος – Κινησιοθεραπευτής Εξειδίκευση στην Ιατρικής της Άσκησης & στην Αθλητική Φυσικοθεραπεία International Certificate in Osteopathic & Chiropractic Manipulation Τι ονομάζουμε ευελιξία
Τι είναι η υπερκινητικότητα
Τι είναι λειτουργική ευελιξία και τι υπερκινητικότητα
Αρνητικές συνέπειες της υπερκινητηκότητας
Πως η αμοιβαία αναστολή δημιουργεί τη λειτουργική ευελιξία