“Μυϊκοί κόμποι” Ένα καλά κρυμμένο μυστικό στην παθογένεση πολλών μυοσκελετικών πόνων & κινητικών δυσλειτουργιών

Όλοι κάποια στιγμή στη ζωή μας έχουμε νοιώσει κάποιου είδους μυοσκελετικό πόνο. Το 75-85% των μυοσκελετικών πόνων στο ανθρώπινο σώμα, οφείλονται σε μεγάλο ποσοστό στους ίδιους τους μύες. Μάλιστα πιο συγκεκριμένα, οφείλονται στους εστιασμένους πυρήνες μόνιμου σπασμού που δημιουργούνται εξαιτίας του τραυματισμού ή της καταπόνησης των μυών, τους λεγόμενους μυϊκούς «κόμπους».

Σύμφωνα με έρευνες το 85% του πληθυσμού, υποφέρει από μυϊκούς κόμπους διότι επηρεάζουν αρνητικά την κινητικότητα του ανθρώπινου σώματός προκαλώντας πόνο, ελαττώνοντας με αυτόν τον τρόπο την ποιότητα ζωής τους. Επιστημονικά οι μυϊκοί αυτοί κόμποι, ονομάζονται σημεία πυροδότησης πόνου ή trigger points και αποτελούν ένα καλά κρυμμένο μυστικό στην παθογένεση πολλών μυοσκελετικών πόνων & κινητικών δυσλειτουργιών.

Τί είναι όμως οι μυϊκοί κόμποι;

Οι μυϊκοί κόμποι είναι άκαμπτες μυϊκές μάζες οι οποίες έχουν έναν κόμπο στο κέντρο τους, το λεγόμενο σημείο εκκίνησης. Οι μυϊκοί κόμποι μπορούν να εμφανιστούν σε πολλά σημεία του ανθρώπινου σώματος, με τα πιο συχνά από αυτά να είναι η πλάτη, οι ώμοι και ο αυχένας. Ο πόνος μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά (active) ή αν πιέσουμε το σημείο εκκίνησης (latent), ενώ στη συνέχεια μπορεί να επεκταθεί από το σημείο εκκίνησης στους γύρω μύες.

Τι προκαλεί τους μυϊκούς κόμπους;

Οι μυϊκοί κόμποι είναι περίπλοκοι και οι αιτίες εμφάνισης τους ποικίλουν. Χρειάζεται βέβαια να γίνουν και άλλες έρευνες ώστε να αιτιολογηθεί η ακριβής εμφάνισή τους, όμως από τα όσα γνωρίζουμε έως τώρα προκύπτει ότι μερικές από τις βασικές αιτίες εμφάνισης των μυϊκών κόμπων είναι:

• Η υπερχρησία και η επαναλαμβανόμενη μυϊκή καταπόνηση, π.χ σήκωμα βάρους με κακή εργονομία κ.α.
• Οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις στην εργασία ή σε αθλητικές δραστηριότητες.
• Οι απότομες κινήσεις και η σωματική επιβάρυνση λόγω αρθρικών δυσλειτουργιών.
• Οι μυϊκοί τραυματισμοί ή οι τραυματισμοί λόγω σύγκρουσης.
• Οι απότομη διάταση ή μυϊκή θλάση.
• Η παρατεταμένη ακινησία π.χ. δουλειά γραφείου, κατάκλιση λόγω νόσου κ.α.
• Το ψυχολογικό στρες.
• Η κόπωση.
• Η αφυδάτωση.
• Οι κακές διατροφικές συνήθειες.
• Οι διαταραχές ύπνου.
• Προβλήματα στους συνδέσμους.

Ο πιο σημαντικός όμως επιβαρυντικός παράγοντας για τη δημιουργία των μυϊκών κόμπων, είναι η κακή στάση του σώματος. Αυτό συμβαίνει διότι οι μυϊκές ίνες είναι φτιαγμένες για να κινούνται (να συστέλλονται και να χαλαρώνουν). Ωστόσο, όταν εμείς στο μεγαλύτερο μέρος της καθημερινότητας μας είμαστε σε καθιστή θέση και κινούμαστε ελάχιστα, τότε αυτό έχεις ως αποτέλεσμα οι μυϊκές ίνες να αρχίζουν να κολλάνε μεταξύ τους, δημιουργώντας κόμπους. Ταυτόχρονα η κακή στάση του σώματος, με την πάροδο του χρόνου επιφέρει ένταση στους μύες και αυτή η ένταση προκαλεί το σχηματισμό ουλώδη ιστού.

Ποια είναι τα συμπτώματα των μυϊκών κόμπων;

Το πρωταρχικό σύμπτωμα των μυϊκών κόμπων είναι ο πόνος. Εξαιτίας όμως του ότι το κάθε άτομο βιώνει διαφορετικά τον πόνο, τα συμπτώματα των μυϊκών κόμπων μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Βέβαια ανάλογα με το σημείο του ανθρώπινου σώματος στο οποίο βρίσκεται ο μυϊκός κόμπος, μπορεί να προκληθούν φαινομενικά αναίτια πόνοι και σε άλλες περιοχές του ανθρώπινου σώματος. Για παράδειγμα, ένα κόμπος στην ωμοπλάτη μπορεί να μεταδίδει πόνο στη βάση του κρανίου προκαλώντας πονοκέφαλο κ.α.

Ποια άτομα κινδυνεύουν να εμφανίσουν κόμπους;

Είναι πολύ λίγα τα άτομα τα οποία δεν θα εμφανίσουν κανέναν μυϊκό κόμπο σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Μάλιστα το 97% των ανθρώπων με χρόνιους πόνους έχουν σημεία εκκίνησης (trigger points), όπως επίσης και το 100% των ανθρώπων με πόνο στον αυχένα. Υπάρχουν ωστόσο, κάποιοι παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης κόμπων και αυτοί είναι:

• Η ηλικία
• Τα υποκείμενα νοσήματα
• Το στρες
• Η ινομυαλγία κ.α.

Πως γίνεται η διάγνωση;

Για να διαγνώσουμε την ύπαρξη μυϊκών κόμπων, πρέπει ένας εξειδικευμένος επαγγελματίας υγείας & άσκησης να αξιολογήσει το σώμα του ασκούμενου, προσπαθώντας να εντοπίσει κάποια σφιχτή μυϊκή μάζα (a taut band of muscle)ή κάποιο μαλακό όζο, ο/η οποίος/α θα προκαλεί πόνο κατά την πίεση τους.   

Πως θεραπεύονται οι μυϊκοί κόμποι;

Αφού γίνει η διάγνωση από έναν εξειδικευμένο επαγγελματία υγείας & άσκησης όπως προείπαμε, μπορούμε να εφαρμόσουμε διάφορες πρακτικές για να θεραπεύσουμε τους μυϊκούς κόμπους. Οι πρακτικές βέβαια που θα ακολουθήσουμε διαφέρουν από ασκούμενο σε ασκούμενο, ανάλογα με τις ικανότητές του και τη φυσική του κατάσταση. Κάποιες από αυτές τις πρακτικές είναι:

• Οι διατάσεις
• Η χειροπρακτική
• Ο βελονισμός
• Η άσκηση
• Οι μαλάξεις

Βέβαια όποια πρακτική και αν επιλέξουμε, ο βασικός στόχος της θεραπείας είναι να απελευθερώσουμε το σημείο εκκίνησης του μυϊκού κόμπου (trigger point), ώστε να μειωθεί ο πόνος και να αυξηθεί η κινητικότητα στη συγκεκριμένη περιοχή, χαλαρώνοντας την υπάρχουσα νευρική ένταση.

Οι περισσότεροι μυϊκοί κόμποι στο ανθρώπινο σώμα, μπορούν να χαλαρώσουν εύκολα και γρήγορα όταν ικανοποιηθούν δυο βασικές προϋποθέσεις.

1. Η διόρθωση της αρθρικής δυσλειτουργίας (χειροπρακτική) και
2. Η χαλάρωση του τοπικού σπασμού

Η πιο απλή μέθοδος για μόνιμη λύση της τάσης στα σημεία πυροδότησης είναι η ισχαιμική πίεση. Δηλαδή η πίεση με σταθερή ένταση και υπό συγκεκριμένη γωνία, που περιορίζει προσωρινά (για 30 περίπου δευτερόλεπτα) την αιμάτωση στο σημείο και το αναγκάζει να χαλαρώσει. Η συγκεκριμένη διαδικασία είναι λίγο επώδυνη, διότι τα σημεία πυροδότησης έχουν την ικανότητα να «ενεργοποιούνται» με την πίεση αναπαράγοντας πολλές φορές τον πόνο σε απομακρυσμένες περιοχές, χαρτογραφημένες για τον κάθε μυ.  

Μπορούμε να προλάβουμε τη δημιουργία των μυϊκών κόμπων;

Εφόσον όπως προείπαμε, οι μυϊκοί κόμποι είναι αποτέλεσμα υπερχρησίας, στρες, κακής στάσης, κόπωσης, κτλ., μπορούν να αποφευχθούν προσέχοντας τη στάση του σώματός μας και την κίνηση μας κατά τις καθημερινές μας συνήθειες και δραστηριότητες.

Άρα:

• Βελτιώνοντας τη στάση του σώματός μας.
• Αποφεύγοντας να σηκώνουμε βαριά αντικείμενα (ζητάμε βοήθεια ή το κάνουμε αργά και σε δόσεις).
• Αποφεύγοντας να είμαστε καθισμένοι για πολλές ώρες, (συχνά διαλείμματα με διατάσεις ώστε να μην σφίγγουν οι μύες) και
• Το κυριότερο βάζοντας την φυσική άσκηση στην καθημερινότητά μας, μπορούμε να  προλάβουμε τη δημιουργία των μυϊκών κόμπων στο σώμα μας.

Στο functional movement, μέσω της άσκησης και σε συνδυασμό με διάφορες πρακτικές οστεοπαθητικής, εφαρμοσμένης κινησιολογίας κ.α, θεραπεύουμε τους ασκούμενους μας από χρόνιους πόνους, διορθώνοντας την αιτία και όχι το σύμπτωμα. Έχοντας εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία, βοηθάμε τους ασκούμενους μας όχι μόνο να αντιμετωπίσουν τους πόνους και τις παθήσεις τους, αλλά και να μάθουν να τις διαχειρίζονται με έναν διαφορετικό και πιο αποτελεσματικό τρόπο.

Παγούνης Νικόλαος

Β.Sc Sport Science & Physical Education

M.Sc Kinisiology & Physical therapy

International Certificate in Osteopathic and Chiropractic Manipulation

Certified Medical Exercise Specialist