Ο Σχεδιασμός ενός θεραπευτικού προγράμματος άσκησης δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση

Σύμφωνα με την Αμερικανική Ιατρική Ακαδημία Πόνου (American Academy of Pain Medicine), πάνω από 1,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως  υποφέρουν από χρόνιο πόνο.

Ο χρόνιος πόνος στον οποίο έχω αναφερθεί και σε προηγούμενα άρθρα μου, είναι μία κατάσταση η οποία μπορεί να επηρεάσει αρνητικά πολλές παραμέτρους της ζωής του ατόμου το οποίο πονάει, και για αυτό το λόγω η ενασχόληση ενός επαγγελματία της άσκησης με άτομα που ταλαιπωρούνται από χρόνιους πόνους, είναι μία δύσκολη και περίπλοκη υπόθεση. Μάλιστα πολλές φορές και κυρίως όταν οι ασκούμενοι ξεκινούν και αναφέρουν τα συμπτώματά τους, ο επαγγελματίας της άσκησης αισθάνεται ότι βρίσκεται μέσα σε έναν λαβύρινθο προσπαθώντας να βρει τη σωστή διέξοδο. Αυτό συμβαίνει διότι πρέπει (ο επαγγελματίας της άσκησης) να αξιολογήσει και να αποκρυπτογραφήσει αυτά τα συμπτώματα, έτσι ώστε στη συνέχεια να εντοπίσει τις δυσλειτουργίες και τα λανθασμένα πρότυπα κίνησης στα σώματα των ασκούμενων του, ενώ στη συνέχεια, μέσω αυτών των δεδομένων θα πρέπει να σχεδιάσει ένα εξατομικευμένο, εξειδικευμένο, αποτελεσματικό και ασφαλές πρόγραμμα άσκησης το οποίο θα τους απαλλάξει από τους πόνους που τους ταλαιπωρούν.

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα για την κατανόηση, τη βελτίωση και τη διαχείριση του χρόνιου πόνου, τα οποία όλα καταλήγουν ότι η θεραπευτική άσκηση είναι η αποτελεσματικότερη μέθοδος καταπολέμησης του. Έχει αποδειχθεί μάλιστα επιστημονικά, ότι μέσω της θεραπευτικής άσκησης μπορεί να επιτευχθεί η βελτίωση της λειτουργικότητας του ασθενή και η αποκατάσταση των δυνατοτήτων του, ώστε να μπορεί αυτός να εκτελεί ευχάριστα και χωρίς πόνο τις καθημερινές και επαγγελματικές του δραστηριότητες.

Βέβαια ο σχεδιασμός ενός θεραπευτικού προγράμματος άσκησης, δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Πολλοί ειδικοί μάλιστα, παρομοιάζουν όλη αυτή τη διαδικασία με τους αριθμούς ενός κωδικού ο οποίος ξεκλειδώνει ένα θησαυροφυλάκιο και οι οποίοι αριθμοί, πρέπει να τοποθετηθούν στη σωστή σειρά, αλλιώς δεν θα έχουν καμία σημασία αφού δεν θα μπορούν τελικά να ξεκλειδώσουν το θησαυροφυλάκιο. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για το σχεδιασμό ενός αποτελεσματικού θεραπευτικού προγράμματος άσκησης, γιατί εκτός από τη σωστή επιλογή των ασκήσεων, μεγάλη σημασία έχει να τοποθετηθούν αυτές με τη σωστή σειρά και στη σωστή φάση της θεραπείας.

Ένα πρόγραμμα θεραπευτικής άσκησης συνήθως χωρίζεται σε 4 φάσεις εξέλιξης της άσκησης και της θεραπείας, ανάλογα με τις γνωστικές και τις αυτόνομες φάσεις τις κινητικής μάθησης. Οι φάσεις αυτές είναι:

1^η φάση: οι ασκήσεις που χρησιμοποιούνται σε αυτή τη φάση, θα πρέπει να εκτελούνται σε ένα περιβάλλον το οποίο θα πρέπει να είναι σταθερό και να διευκολύνει τις νέες στρατηγικές μάθησης. Αυτή η φάση θα πρέπει να επικεντρώνεται στη γνωστική φάση της κινητικής μάθησης, ενισχύοντας την εγγενή συνείδηση του ασκούμενου, δημιουργώντας ταυτόχρονα μία σχέση εμπιστοσύνης με τον επαγγελματία της άσκησης.

2^η φάση: σε αυτή τη φάση, ο επαγγελματίας της άσκησης, θα πρέπει να συνδυάζει τα νέα πρότυπα κίνησης με τα πρότυπα κίνησης τα οποία είναι ήδη αποθηκευμένα στη «βάση δεδομένων κίνησης»  του ασκούμενου.

3^η φάση: οι ασκήσεις που εκτελούνται σε αυτή τη φάση, θα πρέπει να έχουν μεγαλύτερη διάρκεια και θα πρέπει να εκτελούνται σε μία στάση η οποία θα παρέχει τουλάχιστον 3 σημεία αναφοράς στο σώμα του ασκούμενου. Ο στόχος των ασκήσεων αυτής της φάσης, είναι να δημιουργηθεί το βέλτιστο περιβάλλον ώστε να ξεκινήσει η μετάβαση από τη γνωστική φάση της κινητικής μάθησης στην αυτόνομη φάση.

4^η φάση: θα πρέπει να περιλαμβάνονται ασκήσεις οι οποίες θα είναι με τέτοιο τρόπο σχεδιασμένες ώστε η εκτέλεση τους, να στηρίζεται στην αυτόνομη φάση της αισθητηριακής ολοκλήρωση  χωρίς να απαιτείται η χρήση της γνωστικής επεξεργασίας. Οι ασκήσεις αυτής της φάσης, θα πρέπει να εκτελούνται σε διμερή ή μονόπλευρη στάση  και θα πρέπει να παρέχουν στο ανθρώπινο σώμα τουλάχιστον 2 σημεία αναφοράς.

Για το σωστό σχεδιασμό όμως ενός θεραπευτικού προγράμματος άσκησης, δεν αρκεί μόνο η σωστή επιλογή και η σωστή εκτέλεση των ασκήσεων, αλλά και η σωστή διαχείριση του ασκούμενου. Η σωστή διαχείριση των ατόμων με χρόνιο πόνο, είναι πολύ σημαντική για την επιτυχία ενός θεραπευτικού προγράμματος άσκησης, διότι εξαιτίας του φόβου που συνήθως έχουν τα άτομα αυτά, έχουν μια δυσπιστία και αποτροπή στο να κινούνται πόσο μάλλον στο να αθληθούν, αλλά και γενικότερα σε οποιαδήποτε μη συμβατική μέθοδο θεραπείας.

Με λίγα λόγια, ο πόνος είναι μία πολύ προσωπική και υποκειμενική εμπειρία και αυτό γιατί η αντοχή και η ευαισθησία που έχει ο κάθε άνθρωπος στον πόνο, επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες όπως π.χ το φύλο, την προσωπικότητα ακόμα και από την κουλτούρα του κάθε ατόμου, καθώς εμπλέκονται όχι μόνο βιολογικοί μηχανισμοί αλλά και ψυχοκοινωνικοί. Γι΄αυτό το λόγω οι επαγγελματίες της άσκησης εκτός από τις εμβιομηχανικές ανάγκες του σώματος του ασκούμενου, θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη και τις συναισθηματικές, ψυχολογικές και κοινωνικές ανησυχίες του ασκούμενου κατά το σχεδιασμό ενός προγράμματος θεραπευτικής άσκησης.

Στο Functional Movement κατανοούμε ότι ο χρόνιος πόνος δεν είναι εύκολο να αποκατασταθεί, και για αυτό ως ειδικοί της κίνησης και έχοντας την κατάλληλη εκπαίδευση και εμπειρία, έχουμε καταφέρει να απαλλάξουμε τους ασκούμενούς μας από τους χρόνιους πόνους, σχεδιάζοντας προγράμματα θεραπευτικής ασκήσεις τα οποία δεν εστιάζουν μόνο στο ανθρώπινο σώμα, αλλά και στην κατανόηση και την επικύρωση των συναισθηματικών, ψυχολογικών και κοινωνικών ανησυχιών του κάθε ασκούμενου, καθώς και των προσωπικών του αναγκών και φόβων. Εφαρμόζοντας αυτή τη μέθοδο στο σχεδιασμό των θεραπευτικών μας προγραμμάτων άσκησης, καταφέρνουμε να απαλλάξουμε τους ασκούμενους μας από τους χρόνιους πόνους, αποκαθιστώντας τις λειτουργικές τους ικανότητες κάνοντας τους ταυτόχρονα να νοιώσουν ξανά δυνατοί, δημιουργικοί και ευδιάθετοι.

Παγούνης Νικόλαος

Β.Sc Sport Science & Physical Education

M.Sc Kinisiology & Physical therapy

Πιστοποιημένος Αξιολογητής της Κίνησης &

της Αναπνοής του Ανθρώπινου σώματος