Πως το άγχος & το στρες σχετίζονται με τους χρόνιους σωματικούς πόνους

Η σχέση του άγχους & του στρες με τον σωματικό πόνο, είναι μία αμφίδρομη σχέση η οποία επηρεάζει σημαντικά την μυοσκελετική κατάσταση του ανθρώπινου σώματος.

Ο μυοσκελετικός πόνος επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα της καθημερινότητας μας και σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες αποτελεί την κύρια αιτία εμφάνισης διάφορων μυοσκελετικών παθήσεων (κύφωση, σκολίωση, αυχενικό πόνο κ.α).

Όπως προαναφέραμε το άγχος & το στρες έχουν μία αμφίδρομη σχέση με τον σωματικό πόνο, με αποτέλεσμα αυτή η αμφίδρομη σχέση να διαιωνίζει τη χρονιότητα του πόνου και της μυοσκελετικής δυσλειτουργίας.

Γιατί συμβαίνει αυτό;

Το άγχος και το χρόνιο στρες ενεργοποιούν μία σειρά φυσιολογικών αντιδράσεων στο ανθρώπινο σώμα, όπως την απελευθέρωση διάφορων ορμονών (κορτιζόλη,  αδρεναλίνη κ.α).

Η αύξηση των επιπέδων αυτών των ορμονών, σχετίζεται με την αυξημένη φλεγμονή, την δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και τη μη φυσιολογική επούλωση των ιστών, με αποτέλεσμα όλα αυτά να συμβάλουν στην επιδείνωση των μυοσκελετικών παθήσεων. Επιπλέον, η μυϊκή ένταση που προκαλείται από το στρες και τη μειωμένη ροή αίματος, μπορεί να οδηγήσει σε μυϊκές ανισορροπίες, σημεία ενεργοποίησης του πόνου και μυϊκούς σπασμούς, ενισχύοντας τον σωματικό πόνο και τη δυσλειτουργία του ανθρώπινου σώματος.

Έχοντας ως δεδομένο όλα τα παραπάνω, καταλαβαίνουμε ότι υπάρχει μια περίπλοκη σχέση μεταξύ του στρες και των μυοσκελετικών πόνων η οποία επηρεάζει όλους τους μηχανισμούς του  ανθρώπινου σώματος (φυσιολογικούς, ψυχολογικούς & συμπεριφορικούς).

Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα μυοσκελετικών πόνων που οφείλονται στο στρες είναι:

• Η ινομυαλγία όπου είναι μια χρόνια διαταραχή του πόνου που χαρακτηρίζεται από εκτεταμένο μυοσκελετικό πόνο, κόπωση και ψυχολογική δυσφορία. Το στρες, τόσο το οξύ όσο και το χρόνιο, έχει ενοχοποιηθεί για την επιδείνωση των συμπτωμάτων της ινομυαλγίας.
• Οι πονοκέφαλοι τύπου τάσηςόπου είναι ο πιο κοινός τύπος πονοκεφάλου και το στρες έχει αναγνωριστεί ως βασική αιτία για την εμφάνιση και την επιδείνωσή τους. Η μυϊκή ένταση που προκαλείται από το στρες, ιδιαίτερα στον αυχένα και τους ώμους, συμβάλλει στην ανάπτυξη πονοκεφάλων τύπου τάσης.

Από την άλλη πλευρά οι μυοσκελετικές παθήσεις επηρεάζουν τους μύες, τα οστά, τους τένοντες, τους συνδέσμους και τις αρθρώσεις του ανθρώπινου σώματος, οδηγώντας το (το ανθρώπινο σώμα) σε χρόνιο πόνο, μειωμένη κινητικότητα, & λειτουργικούς περιορισμούς.

Οι πιο συνήθεις χρόνιες παθήσεις που επηρεάζουν αρνητικά τον ανθρώπινο μυοσκελετικό σύστημα, μεταξύ άλλων είναι η οστεοαρθρίτιδα, η ρευματοειδή αρθρίτιδα, ο αυχενικός πόνος, ο πόνος στη μέση και το ισχίο, οι οποίες σε πρώτη φάση δυσκολεύουν την καθημερινότητα των ασθενών λόγω της σωματικής δυσλειτουργικότητας που προκαλούν, ενώ στη συνέχεια και με την πάροδο του χρόνου επηρεάζουν και την ψυχολογική κατάσταση του ασθενή.

Πολλές έρευνες έχουν καταλήξει ότι η κακή ψυχολογική κατάσταση ενός ατόμου, επηρεάζει  σημαντικά την αντίληψη του μυοσκελετικού πόνου ενισχύοντας την ευαισθησία στον πόνο, μειώνοντας τα όρια του πόνου και κατ΄επέκταση την μη σωστή αντίληψη του, από τον ασθενή. Επιπλέον, όλη αυτή η κατάσταση δημιουργεί καταστροφικά πρότυπα σκέψης τα οποία διαιωνίζουν το στρες και επιδεινώνουν περαιτέρω τις μυοσκελετικές παθήσεις εμποδίζοντας μάλιστα την αποκατάσταση και τη θεραπεία του.

Όλα αυτά συμβαίνουν διότι όταν λειτουργούμε υπό την επίδραση του άγχους, συνήθως υιοθετούμε καθιστικές συμπεριφορές, δεν έχουμε καλή ποιότητα ύπνου, υιοθετούμε κακές διατροφικές συνήθειες, συμπεριφορές οι οποίες επηρεάζουν αρνητικά τη διαχείριση και τη θεραπεία των μυοσκελετικών παθήσεων. Επιπλέον αυτός ο λανθασμένος τρόπος ζωής αποτελεί τροχοπέδη στην πορεία της αποκατάστασης, που πολλοί θεραπευτές αγνοούν ή αδιαφορούν για αυτή.

Αποτελεσματική θεραπεία

Σύμφωνα με τα παραπάνω, είναι σημαντικό ο θεραπευτής να αναγνωρίζει τη διασύνδεση του στρες και της μυοσκελετικής υγείας,  ώστε οι στρατηγικές που θα χρησιμοποιήσει να είναι συνδυαστικές – ολιστικές, περιλαμβάνοντας σε αυτές:

• την εκπαίδευσητων ασθενών,
• τεχνικές διαχείρισης του στρες (π.χ. εκπαίδευση χαλάρωσης, γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία) και
• τροποποιήσεις της καθημερινότητας τους, στοιχεία που αποτελούν μέρος ενός ολοκληρωμένου σχεδίου θεραπείας.

Με αυτόν τον τρόπο ο θεραπευτής βοηθάει τον ασθενή, στο να υιοθετήσει επιλογές και μία στάση ζωής, συμπεριλαμβανομένης της τακτικής σωματικής δραστηριότητας, της επαρκούς ανάπαυσης και της ισορροπημένης διατροφής συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στον μετριασμό των αρνητικών επιπτώσεων του στρες στη μυοσκελετική υγεία.

Υιοθετώντας αυτή την πολυπαραγοντική προσέγγιση και ενδυναμώνοντας τους ασθενείς με εργαλεία για τον μετριασμό του στρες και την βελτίωση της ποιότητας της καθημερινότητά τους, μπορούμε να βελτιστοποιήσουμε τα αποτελέσματα της θεραπείας και να βελτιώσουμε τη συνολική ευημερία των ατόμων που ζουν με μυοσκελετικές παθήσεις & χρόνιους πόνους.

Παγούνης Νικόλαος

Κινησιολόγος – Κινησιοθεραπευτής

Εξειδίκευση στην Ιατρικής της Άσκησης

& στην Αθλητική Φυσικοθεραπεία

International Certificate in Osteopathic &

Chiropractic Manipulation