Μυϊκή ανισορροπία – αιτία πολλών χρόνιων πόνων & παθήσεων

Οι περισσότεροι ενήλικες παραπονιούνται καθημερινά για δυσφορία, τραυματισμό ή κάποιου είδους πόνο και άλγος στο σώμα τους. Ο πιο εύκολος και συχνός τρόπος αντιμετώπισης αυτών των συμπτωμάτων ανά τον κόσμο, είναι η χρήση παυσίπονων, επιθεμάτων και τα διάφορα μη στεροειδή, αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Ενώ άλλοι αναζητούν βοήθεια από χειροπρακτικούς, μασέρ κ.α.

Και ενώ των περισσοτέρων των περιπτώσεων οι σωματικοί αυτοί πόνοι προέρχονται από κακή σωματική στάση και κίνηση, η οποία προκαλεί μυϊκή ανισορροπία στο ανθρώπινο σώμα και θεραπεύονται μέσω της εξειδικευμένης και στοχευμένης άσκησης, αρκετοί ασθενείς ταλαιπωρούνται για καιρό, πηγαίνοντας από τον έναν ειδικό στον άλλο, χωρίς αποτέλεσμα.

Στο ανθρώπινο σώμα υπάρχουν τρία είδη μυών:  

1. Οι Λείοι μυες (σπλαχνικοί) – βρίσκονται στο τοίχωμα των σπλάχνων και εκτελούν κινήσεις που δεν εξαρτώνται από την θέληση μας, όπως κινήσεις των τοιχωμάτων του εντέρου ή του στομάχου.
2. Ο Καρδιακός μυς – υπάρχει μόνο στην καρδιά και εργάζονται ανεξάρτητα από τη θέληση μας.
3. Οι Σκελετικοί μύες – είναι οι μύες που κινούν το σκελετό και κάνουν κινήσεις που ελέγχονται με την θέληση μας.

Η βασική λειτουργία των μυών είναι να κινούν τα οστά και να επιτρέπουν στο σώμα να στέκεται, να περπατά, να τρέχει και να εκτελεί κάθε φυσική λειτουργία & δραστηριότητα. Η τυπική δραστηριότητα ενός μυ είναι να συσπάται και να χαλαρώνει. Όταν όμως η φυσική αυτή λειτουργία των μυών διαταράσσεται για διάφορους λόγους, προκαλείται μυϊκή ανισορροπία.

Μυϊκή ανισορροπία σημαίνει ότι ένας μυς παραμένει πολύ χαλαρός (δηλαδή υπολειτουργικός) ενώ ταυτόχρονα ένας ανταγωνιστής μυς γίνεται πολύ σφιχτός (υπερδραστήριος). Αυτή η συγκεκριμένη κατάσταση καθιστά μία μυϊκή ανισορροπία, επηρεάζοντας αρνητικά τις αρθρώσεις που ελέγχουν, τους τένοντες με τους οποίους συνδέονται, άλλους μύες, οστά και συνδέσμους ή περιοχές του ανθρώπινου σώματος.

Υπάρχουν δύο είδη μυϊκής ανισορροπίας, η νευρομυϊκή ανισορροπία που περικλείει όλο το φάσμα από τον εγκέφαλο και το μυϊκό σύστημα μέχρι ένα συγκεκριμένο μυ. Και η ανισορροπία της άσκησης, που το πρόβλημα είναι πιο τοπικό, συνήθως λόγω του ότι ένας μυς γυμνάζεται περισσότερο από άλλους, ή χρησιμοποιείται στην καθημερινότητα περισσότερο από κάποιους άλλους.

Η μυϊκή ανισορροπία δεν μπορεί να μετρηθεί με απεικονιστική εξέταση (ακτινογραφία, αξονική τομογραφία κ.α), αλλά μπορεί να εντοπιστεί με την κινητική αξιολόγηση του σώματος. Για τη νευρομυϊκή ανισορροπία αυτό γίνεται αξιολογώντας έναν μυ ή μία ομάδα μυών ώστε να καθορίσουμε τη γενικότερη σύσπασή τους. Ενώ για την ανισορροπία της άσκησης γίνονται συγκεκριμένα τεστ δύναμης.

Σε αυτό το σημείο αξίζει να διευκρινίσουμε ότι το ανθρώπινο σώμα δεν είναι απόλυτα συμμετρικό και υπάρχουν πάντα φυσιολογικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των μυών. Το πιο κοινό παράδειγμα είναι η διαφορά μεταξύ της αριστερής και δεξιάς πλευράς του σώματος. Στόχος όμως ενός επαγγελματία της άσκησης είναι κρατήσει τη διαφοροποίηση αυτή μέσα στα φυσιολογικά όρια, ώστε αυτή να μην προκαλέσει μελλοντικά μυοσκελετικούς πόνους και τραυματισμούς.  

Οι κύριες αιτίες εμφάνισης μυϊκής ανισορροπίας μπορεί να είναι:

1. Η Κακή μυϊκή ανάπτυξη λόγω χρόνιας ανισορροπίας εξαιτίας κακής στάση σώματος, επαναλαμβανόμενων κινήσεων με λάθος τρόπο, ή μονόπλευρης άσκησης.
2. Οι κακές καθημερινές συνήθειες όπως η υπερχρήση συγκεκριμένων σημείων του σώματος.
3. Μικροτραυματισμοί – λιγότεροι ορατοί – λόγω κακών παπουτσιών ή καθιστικού τρόπου ζωής ή χρόνιων επαναλαμβανόμενων κινήσεων.
4. Οξύς ή χρόνιος τοπικός τραυματισμός – περισσότερο ορατοί – όπως διάστρεμμα αστραγάλου, ή τραυματισμός του αυχένα κ.α.
5. Χρόνιες και οξείες ασθένειες όπως διαβήτης, σαρκοπενία, αρθρίτιδα, παχυσαρκία και πολλές άλλες ασθένειες που έχουν ως αποτέλεσμα την μειωμένη φυσική άσκηση.
6. Νευρολογικές διαταραχές όπως εγκεφαλικοί τραυματισμοί ή τραυματισμοί της Σ.Σ.
7. Διατροφικοί παράγοντες όπως διατροφή χαμηλή σε πρωτεΐνη, αφυδάτωση, αναιμία, χαμηλά επίπεδα σακχάρου και γενικά κακή διατροφή.
8. Aerobic deficiency syndrome (ADS) που αφορά κυρίως αθλητές οι οποίοι εστιάζουν στην πολύ εντατική άσκηση, παραμελώντας βασικές ασκήσεις που βοηθούν στην λειτουργία των μυών.
9. Άγχος και στρες όπου είτε άμεσα είτε έμμεσα συμβάλουν στην μυϊκή ανισορροπία.

Όπως καταλαβαίνετε, η μυϊκή ανισορροπία μπορεί να είναι η αιτία πολλών μυοσκελετικών πόνων και τραυματισμών στο ανθρώπινο σώμα και μπορεί να προκληθεί χωρίς να το αντιληφθούμε, κατά την εκτέλεση των καθημερινών μας δραστηριοτήτων με λανθασμένο τρόπο.

Η μυϊκή ανισορροπία όμως μπορεί να εντοπιστεί εύκολα μέσω της εξέτασης της κινητικής αξιολόγησης, και στη συνέχεια με το σχεδιασμό ενός εξατομικευμένου και εξειδικευμένου προγράμματος άσκησης, να διορθωθεί και να μας απαλλάξει από χρόνιους πόνους οι οποίοι δεν μπόρεσαν να θεραπευτούν με κανένα άλλος είδος θεραπείας.  

Παγούνης Νικόλαος

Β.Sc Sport Science & Physical Education

M.Sc Kinisiology & Physical therapy

International Certificate in Osteopathic and Chiropractic Manipulation

Certified Medical Exercise Specialist