Διαταραχές Βάδισης που οφείλονται σε τραυματισμούς νεύρων

Πως οι τραυματισμοί νεύρων και συνδέσμων αλλάζουν τον τρόπο περπατήματος

Οι περισσότεροι από εμάς θεωρούμε το περπάτημα – βάδιση ως μία δεδομένη και εύκολη κίνηση. Παρόλα αυτά δε γνωρίζουμε ότι πρόκειται για μία πολύπλοκη κινητική δραστηριότητα, η οποία απαιτεί τη συνεργασία διάφορων νεύρων και μυών καθώς και τη σωστή λειτουργία του περιφερικού νευρικού συστήματος. Επιπλέον ένας  φυσιολογικός τρόπος βάδισης απαιτεί καλή ισορροπία καθώς και ένα λειτουργικό μυοσκελετικό σύστημα.

Οποιαδήποτε δυσλειτουργία εξαιτίας κάποιου τραυματισμού, χρόνιας πάθησης ή μυϊκής ανισορροπίας σε έναν από τους τομείς που προαναφέραμε μπορεί να προκαλέσει δυσκολίες στο βάδισμα μας και αυτό να αποτελέσει την αίτια πολλών μυοσκελετικών πόνων. Με λίγα λόγια το μοτίβο της βάδισης χαρακτηρίζεται από μία πολυπλοκότητα και αυτό οφείλεται στο ότι για την εκτέλεση του απαιτείται η ενεργοποίηση πολλών μυών, νεύρων και περιοχών του σώματος, τα οποία πολλές φορές ενεργοποιούνται ταυτόχρονα. Έτσι το μοτίβο της βάδισης είναι αποτελεσματικό όταν κάθε σύνδεσμος, νεύρο και μυς συνεργαστούν προς αυτή την κατεύθυνση και όταν αυτό δεν συμβαίνει, τότε ο ρυθμός βάδισης πέφτει με αποτέλεσμα να απαιτείται να δαπανήσουμε περισσότερη ενέργεια.

Όπως έχουμε αναφέρει και σε προηγούμενα άρθρα, το μοτίβο της βάδισης χαρακτηρίζεται από τρία στάδια:

• τη φάση στήριξης (όταν το ένα πόδι βρίσκεται στο έδαφος),
• τη φάση διπλής στήριξης (όταν και τα δυο πόδια βρίσκονται στο έδαφος) και
• τη φάση αιώρησης (όταν το ένα πόδι αιωρείται και δεν ακουμπάει στο έδαφος).

Κατά τη φάση στήριξης το πόδι έρχεται σε επαφή με το έδαφος πρώτα με τη φτέρνα, κάτι το οποίο ενεργοποιεί τον τετρακέφαλο μυ, ώστε να αποτραπεί το «κλείδωμα» του γονάτου. Η άρθρωση του γονάτου δεν πρέπει να τεντώνεται εντελώς και να «κλειδώνει», πρώτον γιατί επιβαρύνεται λανθασμένα η άρθρωση του γονάτου, και δεύτερον γιατί χαλάει την αρμονία της κίνησης. Στη συνέχεια μόλις η φτέρνα αγγίξει το έδαφος, το πόδι σπρώχνει το σώμα προς τα εμπρός μία κίνηση που γίνεται από τον μείζονα γλουτιαίο μυ και τους ιγνυακούς τένοντες.

Κατά τη φάση αιώρησης η οποία ξεκινά μόλις το πόδι στήριξης αφήσει το έδαφος, θα πρέπει καθώς το πόδι στήριξης αφήνει το έδαφος το άλλο πόδι να κινηθεί προς τα εμπρός για να προετοιμάσει τη φτέρνα ώστε αυτή να πατήσει στο έδαφος και πάλι. Εξαιτίας αυτής της πρόσθιας ορμής, σε αυτή τη φάση δεν χρειάζεται να καταβάλουμε ιδιαίτερη μυϊκή δύναμη.

Τραυματισμοί νεύρων κατά τη μη φυσιολογική βάδιση

Όταν εξαιτίας κάποιου μυϊκής ανισορροπίας ή τραυματισμού ή χρόνιας πάθησης, προκληθεί κάποια νευρική δυσλειτουργία σε μία ή περισσότερες περιοχές του σώματος, τότε αυτό θα παρουσιαστεί σαν μη φυσιολογικό περπάτημα.

Ένα παράδειγμα είναι όταν το Ι1 νεύρο είναι τραυματισμένο ή συμπιεσμένο. Εξαιτίας αυτής της κατάστασης ο γαστροκνήμιος μυς (γάμπα), ο μείζον γλουτιαίος μυς και το μεγαλύτερο μέρος του δικέφαλου μηριαίου μυ που υποστηρίζονται από το Ι1 νεύρο, υπολειτουργούν με αποτέλεσμα να επηρεάζεται αρνητικά η βάδιση του ατόμου. Αυτό συμβαίνει διότι ο γαστροκνήμιος μυς, είναι απαραίτητος για να ωθεί το πόδι προς τα κάτω στο τέλος της φάσης στήριξης και χωρίς αυτή την ώθηση ο βηματισμός γίνεται μικρότερος σε έκταση από εκείνη τη μεριά και το περπάτημα του ατόμου μοιάζει να χωλαίνει (κουτσαίνει), δημιουργώντας ασυμμετρία μεταξύ του υγιούς και του τραυματισμένου ποδιού.

Τα συμπτώματα μάλιστα γίνονται χειρότερα όταν ο ασθενής ανεβαίνει σκάλες, διότι αυτός δεν έχει τη δυνατότητα να ανορθώσει το σώμα του ψηλότερα χωρίς τη βοήθεια της ώθησης από τον γαστροκνήμιο μυ. Έτσι καθώς ο ασθενής ανεβαίνει τις σκάλες νιώθει ότι μπορεί να σηκώσει το σώμα του ψηλότερα από την μη-τραυματισμένη πλευρά, αλλά χρειάζεται να καταβάλλει μεγαλύτερη προσπάθεια για να σηκώσει το σώμα από την αδύναμη πλευρά. Αυτή η αδυναμία είναι επίσης εμφανής και όταν κάποιος κατεβαίνει σκάλες.

Επίσης ένα άλλο παράδειγμα είναι τραυματισμένου νεύρου, είναι όταν υπάρχει τραυματισμός του Ο3 νεύρου που αποτελεί τον βασικό υποστηρικτή του τετρακέφαλου μηριαίου μυ. Ο βασικός ρόλος αυτού του μυ είναι να στηρίζει το λυγισμένο γόνατο κατά τη φάση στήριξης. Όταν αυτός ο μυς είναι αδύναμος, τότε το γόνατο δεν μπορεί να κρατήσει το σωματικό βάρος του ασθενή με αποτέλεσμα αυτός να «κλειδώνει» το γόνατο του. Όταν το γόνατο είναι «κλειδωμένο» δηλαδή  βρίσκεται σε πλήρη έκταση, τότε η δράση του τετρακέφαλου μυ δεν είναι απαραίτητη για τη σταθερότητα των συνδέσμων του γονάτου. Σε αυτή την περίπτωση ο ασθενής μπορεί να υπερπηδήσει πάνω από αυτό το πόδι με ένα χαρακτηριστικό παθολογικό βάδισμα, αλλοιώνοντας το φυσιολογικό μοτίβο καθιστώντας μάλιστα αδύνατο αυτός να μπορεί να περπατήσει σε ανώμαλο έδαφος. Επίσης, κατά τη βάδιση μπορεί να περιστρέφει εξωτερικά το αδύναμο πόδι για να αποτρέψει το κλείδωμα όταν το πόδι επιβαρύνεται, κάτι το οποίο και αυτό αποτελεί λανθασμένο τρόπο.

Όπως καταλαβαίνουμε από τα παραπάνω, λόγω της πολυπλοκότητας του συγκεκριμένου μοτίβου αν οποιοδήποτε τμήμα, μυς ή νεύρο του σώματος δεν ανταποκριθεί σωστά τότε δημιουργούνται διαταραχές κατά το μοτίβο της βάδισης, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν τραυματισμό σε διάφορες περιοχές του σώματος, όπως στη λεκάνη, στα γόνατα, στην ποδοκνημική κ.α.

Σύμφωνα με έρευνες το ποσοστό του πληθυσμού που έχει ένα σωστό κύκλο βάδισης είναι πολύ μικρό, με τα κυριότερα προβλήματα να παρατηρούνται:

• στο μήκος του διασκελισμού,
• στο μήκος του βήματος,
• στη γωνία του ποδιού,
• στη διάρκεια του κύκλου βάδισης, και
• στη γραμμή βαδίσματος.

Αν όλα αυτά τα λανθασμένα μοτίβα, το άτομο καταφέρει να τα βελτιώσει μέσω της σωστής εκπαίδευσης και άσκησης και τη χρησιμοποίηση των σωστών υποδημάτων, τότε θα βελτιώσει την κίνηση και τη λειτουργικότητα του σώματός του μειώνοντας ταυτόχρονα την επιβάρυνση στο μυοσκελετικό του σύστημα προστατεύοντας με αυτόν τον τρόπο το σώμα του από μελλοντικούς τραυματισμούς και πόνους.

Παγούνης Νικόλαος

Β.Sc Sport Science & Physical Education

M.Sc Kinisiology & Physical therapy

International Certificate in Osteopathic and Chiropractic Manipulation

Certified Medical Exercise Specialist