Περίπου 300.000 άνδρες ετησίως βιώνουν πόνο στους όρχεις και στη βουβωνική χώρα, με το 60% των περιπτώσεων αυτών να μην γνωρίζουν την ακριβή αιτία του πόνου. Αυτός  είναι και ο λόγος που οι περισσότεροι άνδρες που εμφανίζουν χρόνιο πόνο στους ορχείς, υποβάλλονται σε πολλές εξετάσεις και επισκέπτονται πάρα πολλούς γιατρούς, διαφορετικών ειδικοτήτων.

Συμπτώματα

Ο χρόνιος πόνος στους όρχεις μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά η μέση ηλικία εμφάνισης του είναι η δεκαετία  των 35 – 45 ετών. Ο πόνος των όρχεων μπορεί να παραμείνει εντοπισμένος στο όσχεο ή μπορεί να επεκτείνεται στη βουβωνική χώρα, το περίνεο, το ιερό οστό ή/και στα πόδια. Ο πόνος μπορεί να είναι μονόπλευρος ή αμφιτερόπλευρος, διακοπτόμενος ή και συνεχής. Ενώ συνήθως ο πόνος επιδεινώνεται κατά την εκτέλεση των σωματικών δραστηριοτήτων του ατόμου, διότι προκαλούν «εσωτερική» πίεση στη βουβωνική χώρα.

Υπάρχουν πολλές πιθανές αιτίες που μπορεί να προκαλέσουν πόνο στην περιοχή των όρχεων, όπως:

• Η πολύωρη καθιστική θέση, επειδή ασκεί πίεση στο πρόσθιο πυελικό έδαφος και στους όρχεις
• Η πίεση του μηριαίου νεύρου
• Η υπερβολική και λανθασμένη εκγύμναση των κοιλιακών μυών και των προσαγωγών
• Η δυσκαμψία και η μειωμένη κινητικότητα της οσφυϊκής μοίρας
• Η πίεση του λαγονοβουβωνικού νεύρου,

είναι μερικές από τις αιτίες που μπορεί να προκαλέσουν τον πόνο των όρχεων, όταν φυσικά δεν υπάρχει κάποια ιατρική αιτία, όπως καρκίνος, λοίμωξη, τραύμα κ.α. Για το λόγο αυτό οι ασθενείς που εμφανίζουν πόνο στους όρχεις, θα πρέπει να εξετάζονται αρχικά από κάποιον γιατρό.

Θεραπεία του πόνου των όρχεων

Η θεραπεία του πόνου των όρχεων, είναι μια δύσκολη και πολύ περίπλοκη διαδικασία. Σημαντικό ρόλο στην ασφαλή και αποτελεσματική θεραπεία παίζει η κλινική και κινητική αξιολόγηση του ασθενή από τον θεραπευτή.

• Η απελευθέρωση των μυοπεριτονιακών δομών
• Η επαναφορά της μυϊκής ισορροπίας στους μύες της πυέλου και του κορμού
• Η διόρθωση των κακών συνηθειών (κακή στάση σώματος , βελτίωση της κάθετης θέσης- όχι σταυροπόδι), κ.α
• Η κινητοποίηση νευρικών και μαλακών ιστών,

είναι μέθοδοι και τεχνικές οι οποίες μπορούν να εφαρμοστούν ανάλογα με την περίπτωση του ασθενή, ώστε να απαλλαγεί από το χρόνιο πόνο στους όρχεις.

Ο χρόνιος πόνος των όρχεων, είναι μια εξουθενωτική κατάσταση όπου συχνά είναι δύσκολο να εντοπιστεί η αιτία του πόνου, για αυτό και τις περισσότερες φορές οι συμβατικές θεραπείες δεν είναι αποτελεσματικές.

Στο Functional Movement εφαρμόζοντας ειδικές και εξειδικευμένες κινησιολογικές δοκιμές μπορούμε να εντοπίσουμε την αιτία που προκαλεί τον πόνο στους όρχεις, αν αυτή (η αιτία) οφείλεται σε μυοσκελετικούς ή νευροπαθητικούς η εμβιομηχανικούς  παράγοντες.

Αν ταλαιπωρήστε εσείς ή κάποιος γνωστός σας, από έναν τόσο ιδιαίτερο και πολύ εξουθενωτικό πόνο, μη διστάσετε να απευθυνθείτε στο Functional Movement (FM), για να απαλλαγείτε από αυτόν τον εξουθενωτικό και πολύ ενοχλητικό πόνο, βελτιώνοντας κατά πολύ την ποιότητα της ζωή σας.

Παγούνης Νικόλαος

Κινησιολόγος – Κινησιοθεραπευτής

Εξειδίκευση στην Ιατρικής της Άσκησης

& στην Αθλητική Φυσικοθεραπεία

International Certificate in Osteopathic &

Chiropractic Manipulation

Το άρθρο Πόνος στους όρχεις – Ένας ιδιαίτερος & πολύ εξουθενωτικός πόνος εμφανίστηκε πρώτα στο Functional Movement.

Σύμφωνα με τις έρευνες, μόνο ένα μικρό ποσοστό των ανθρώπων που ταλαιπωρούνται από πόνο στη μέση και στο ισχίο οφείλεται σε κάποια παθολογική αιτία. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, δίνεται μία «μη ειδική αιτιολογία» για την εμφάνιση του χρόνιου πόνου στη μέση και στο ισχίο, με αποτέλεσμα ο ασθενής να μην γνωρίζει τι είδους θεραπεία πρέπει να ακολουθήσει.

Αιτίες του πόνου στη μέση και στο ισχίο

Όσο και να ακούγεται απίστευτο, σύμφωνα με τους επιστήμονες τα τελευταία 50 χρόνια δεν υπάρχει καμία σημαντική πρόοδο για τη διάγνωση και τη θεραπεία του χρόνιου πόνου στη μέση και στο ισχίο. Το γεγονός αυτό έχει στρέψει όλες τις κατευθυντήριες γραμμές και τις συστάσεις για τη θεραπεία του χρόνιου πόνου στη μέση και στο ισχίο, στην κινησιοθεραπεία και στην εξειδικευμένη άσκηση.

Πόνος στη μέση και στο ισχίο

Οι αιτίες που προκαλούν πόνο στη μέση και στο ισχίο, εμπίπτουν σε πολλά κλινικά υποσύνολα. Για αυτό το λόγο για να είναι μία θεραπεία αποτελεσματική,  ο θεραπευτής θα πρέπει να αξιολόγηση το σώμα του ασθενή ως σύνολο, και όχι ως μια μεμονωμένη περιοχή η οποία είναι συνήθως η περιοχή του αναφερόμενου πόνου.

Μια τέτοια περίπτωση, στην όποια ο πόνος στη μέση και στο ισχίο οφείλεται σε μία όχι φανερή ή συνήθης αιτία, είναι η θωρακοοσφυίκη περιτονία.

Θωρακοοσφυϊκή περιτονία

Η θωρακοοσφυϊκή περιτονία, είναι ένα μεγάλο φαρδύ και επίπεδο περίβλημα περιτονιακού ιστού, το οποίο βρίσκεται πίσω από τη σπονδυλική στήλη, τόσο στη οσφυϊκή όσο και στην θωρακική περιοχή της.

Πως όμως η θωρακοοσφυϊκή περιτονία μπορεί να προκαλέσει πόνο στην μέση και στο ισχίο;

Λόγω του σχήματος της, του μεγέθους της και της θέσης στην οποία βρίσκεται, η θωρακοοσφυϊκή περιτονία είναι υπεύθυνη για την «ενοποίηση» των κινήσεων του άνω μέρους του σώματος με εκείνες του κάτω μέρους. Επίσης μία άλλη σημαντική λειτουργία  της θωρακοοσφυϊκής περιτονίας, είναι ότι αποτελεί σημαντικό «παίκτη» στις ετερόπλευρες κινήσεις του ανθρώπινου σώματος.

Γιατί η δυσλειτουργία της θωρακοοσφυϊκής περιτονίας προκαλεί πόνο στη μέση και στο ισχίο;

Οι γιατροί και οι επιστήμονες τα τελευταία χρόνια πιστεύουν ότι η θωρακοοσφυϊκή περιτονία, μπορεί να προκαλέσει πόνο στο ισχίο ή/και στη μέση και αυτό μπορεί να προκληθεί με διάφορους τρόπους, όπως:

• Όταν υπάρχει αυξημένος μυϊκός τόνος στην κατώτερη θωρακική & οσφυϊκή μοίρα της Σ.Σ
• Όταν υπάρχει αυξημένη λόρδωση στην οσφυϊκή μοίρα της Σ.Σ
• Όταν υπάρχει μειωμένη κινητικότητα στην ιερολαγόνια άρθρωση και στην θωρακική μοίρα της Σ.Σ
• Όταν υπάρχει αλλοίωση στα θεμελειώδη κινητικά μοτίβα του ανθρώπινου σώματος
• Όταν υπάρχει λανθασμένη στάση σώματος

Όλοι οι παραπάνω λόγοι, μπορεί να αποτελέσουν αιτία εμφάνισης πόνου στη μέση και στο ισχίο, παρόλο που είναι περιοχές απομακρυσμένες από το σημείο του αναφερόμενου πόνου.

Πώς αντιμετωπίζετε ο πόνος στη μέση ή/και στο ισχίο όταν αυτός οφείλεται στη θωρακοοσφυϊκή περιτονία

Οι περισσότερες περιπτώσεις πόνου στη μέση ή/και στο ισχίο που οφείλονται στη δυσλειτουργία της θωρακοοσφυϊκής περιτονίας, είναι δύσκολο να εντοπιστούν. Για αυτό το λόγο ο ασθενής θα πρέπει να απευθυνθεί σε έναν κινησιολόγο, ο οποίος μέσα από την αξιολόγηση της κίνησης του σώματος του ασθενή, θα εντοπίσει τη δυσλειτουργία αυτή.

Στη συνέχεια ο θεραπευτής θα πρέπει να σχεδιάσει ένα εξειδικευμένο πρόγραμμα χειροπρακτικής φροντίδας και εξειδικευμένης άσκησης, ώστε:

Να επαναφέρει αρχικά την ελαστικότητα στην θωρακοοσφυϊκή περιτονία και έπειτα μέσω της άσκησης:

• Να διόρθωση τη στάση σώματος του ασθενή
• Να ενισχύσει τους εν τω βάθη μύες της πυέλου
• Να ενισχύσει τους μύες του κορμού, ώστε να βοηθήσει στην εφαρμογή συμπίεσης και στήριξης της Σ.Σ, και
• Να βελτιώσει τη δύναμη, τη σταθερότητα και την ευκινησία της πλάτης του ασθενή.

Η δυσλειτουργία της θωρακοοσφυικής περιτονίας, είναι μία αιτία εμφάνισης πόνου στη μέση ή/και στο ισχίο, η οποία μέχρι σήμερα δεν λαμβάνονταν υπόψη από πολλούς θεραπευτές. Πλέον οι τελευταίες έρευνες σε συνδυασμό με την επιστήμη της κινησιολογίας, μπορούν να εντοπίσουν δυσλειτουργίες σε διάφορα μέρη του ανθρώπινου σώματος, τα οποία να προκαλούν πόνο σε απομακρυσμένες περιοχές του (του σώματος). Στο Functional Movement, μέσα από εξειδικευμένες δοκιμές μπορούμε να εντοπίσουμε τις δυσλειτουργίες που υπάρχουν στο ανθρώπινο σώμα και κατόπιν να θεραπεύσουμε χρόνιους πόνους για τους οποίους οι γιατρούς δίνουν μία «μη ειδική αιτιολογία».

Παγούνης Νικόλαος

Κινησιολόγος – Κινησιοθεραπευτής

Εξειδίκευση στην Ιατρικής της Άσκησης

& στην Αθλητική Φυσικοθεραπεία

International Certificate in Osteopathic &

Chiropractic Manipulation

Το άρθρο Ο πόνος στη μέση ή/και στο ισχίο μπορεί να οφείλεται σε ένα μέρος του σώματος που δεν είχατε σκεφτεί ποτέ εμφανίστηκε πρώτα στο Functional Movement.

Ποιος είναι όμως ο μέσος γλουτιαίος μυς;

Ο μέσος γλουτιαίος μυς παίζει πολύ σημαντικό ρόλο τόσο στην σταθερότητα, όσο και στην κινητικότητα του ανθρώπινου σώματος. Αποτελεί έναν από τους 3 γλουτιαίους μύες του ανθρώπινου σώματος (μείζων, μέσο και ελάσσων), οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για:

• Τη σταθερότητα της άρθρωσης του ισχίου, και
• Την υποστήριξη της οσφυϊκής μοίρας και της λεκάνης όταν περπατάμε, τρέχουμε ή ανεβαίνουμε σκάλες κ.τ.λ.

Η ισχύς και η σταθερότητα των γλουτών πέραν του ότι είναι καθοριστικός παράγοντας για την ισορροπία του ανθρώπινου σώματος, συμβάλλει σημαντικά:

• Στον καλό έλεγχο της άρθρωσης του γονάτου και
• Στον καλό έλεγχο του κορμού κατά τη διάρκεια οποιασδήποτε δυναμικής εργασίας.

Ο  μέσος γλουτιαίος μυς, έχει σχήμα βεντάλιας και είναι ο πιο βαθύς από τους 3 γλουτιαίους μυς. Η κύρια λειτουργία του είναι η σταθεροποίηση των γοφών, ώστε αυτοί να διατηρούν τη λεκάνη σε μια επίπεδη – ουδέτερη & ευθυγραμμισμένη θέση, κυρίως κατά τη διάρκεια της βάδισης μας, αλλά και όχι μόνο.

Πως ο μέσος γλουτιαίος μυ επηρεάζει τη μέση & τα γόνατα

Όταν ο μέσος γλουτιαίους μυς είναι υπολειτουργικός ,τότε δημιουργείται μία αστάθεια στη λεκάνη, και μία αναγκαστική «στρατολόγηση» άλλων μυών που δεν είναι υπεύθυνοι για τη σταθεροποίηση της λεκάνης, ώστε αυτοί οι μυς να αναλάβουν τη σταθεροποίηση και την ευθυγράμμιση της (τη λεκάνη). Οι μύες αυτοί είναι:

• Οι μύες της οσφυϊκής μοίρας της ΣΣ (μέση)
• Ο τετράγωνος οσφυϊκός και
• Οι οπίσθιοι μηριαίοι,

οι οποίοι υπερλειτουργούν, με αποτέλεσμα με την πάροδο του χρόνου να εμφανίσουν πόνο στη μέση ή/και στο ισχίο.

Οι επιπτώσεις όμως ενός υπολειτουργικού μέσου γλουτιαίου μυ, δεν επηρεάζει μόνο τη μέση και το ισχίο. Ένας αδύναμος μέσος γλουτιαίος μυς, επηρεάζει αρνητικά και την ποιότητα της κίνησης των γονάτων (λόγω της βλαισότητας που προκαλείται), με αποτέλεσμα όταν κάνουμε squat ή γενικά όταν σηκωνόμαστε και καθόμαστε πολλές φορές κατά τη διάρκεια της ημέρας, εκτός από τη μέση μας, να επιβαρύνονται και να κινδυνεύουν και τα γόνατα μας.

Πώς θα ανακαλύψω ότι ο μέσος γλουτιαίος μυς είναι υπολειτουργικός;

Όταν κάποιος ασθενής ταλαιπωρείται από χρονικούς πόνους στη μέση ή/και στα ισχία ή/και στα γόνατα, και έχει εφαρμόσει κάθε είδους απεικονιστική εξέταση (μαγνητική, ακτινογραφία κ.α) οι οποίες αποκλείουν κάποια σοβαρή παθολογία, θα πρέπει να απευθυνθεί σε κάποιον εξειδικευμένο στην ανθρώπινη κίνηση θεραπευτή (κινησιολόγο). Ο εξειδικευμένος στην ανθρώπινη κίνηση θεραπευτής, θα αξιολογήσει τη μυϊκή και κινητική λειτουργία του σώματος του ασθενή, και θα εντοπίσει πιθανές μυϊκές δυσλειτουργίες και περιορισμούς.

Η αξιολόγηση του μέσου γλουτιαίου μυ περιλαμβάνει μία σειρά δοκιμών όπως:

• Χειροπρακτική μυϊκή αξιολόγηση
• Δοκιμή στάσης στο 1 πόδι
• Δοκιμή κίνησης του άνω μέρους του σώματος στο 1 πόδι, και
• Μια σειρά λειτουργικών δραστηριοτήτων, παρατηρώντας την σταθερότητα και την ποιότητα της κίνησης του κάτω μέρους του σώματος και τη κινηματική της λεκάνης.

Θεραπεία του μέσου γλουτιαίου μυ

Αν με τη μυϊκή & κινητική αξιολόγηση του σώματος του ασθενή, ο θεραπευτής εντοπίσει ότι ο μέσος γλουτιαίους μυς είναι υπολειτουργικός, τότε θα πρέπει παράλληλα να εντοπίσει και την αιτία  της δυσλειτουργίας του.

Στη συνέχεια θα πρέπει να σχεδιάσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα θεραπείας, μέσω του οποίου:

• θα πρέπει αρχικά η ενεργοποιήσει το μέσο γλουτιαίου μυ, και ο καλύτερος και πιο ασφαλές τρόπος για να γίνει αυτό, είναι η χειροπρακτική φροντίδα διότι με αυτόν τον τρόπο ο θεραπευτής μπορεί να αισθανθεί πότε ο ασθενής ενεργοποιεί ή όχι το συγκεκριμένο μυ. Επίσης με αυτόν τον τρόπο μπορεί να εκπαιδεύσει τον ασθενή το πως και το πότε πρέπει να ενεργοποιεί τον μέσο γλουτιαίο κατά την εκτέλεση διάφορων κινητικών μοτίβων.
• Στη συνέχεια, θα πρέπει να προχωρήσει στο κομμάτι της ενδυνάμωσης στο οποίο δεν θα πρέπει να εστιάσουμε μόνο σε ασκήσεις με επιβάρυνση, αλλά σε ασκήσεις οι οποίες να αναγκάζουν τον ασθενή να διατηρεί τη λεκάνη του ευθυγραμμισμένη και σταθερή κατά την εκτέλεση τους.

Επίσης είναι σημαντικό σε μια τέτοια περίπτωση ο θεραπευτής εκτός από τη διόρθωση των δυσλειτουργιών που εντόπισε, να εστιάζει ταυτόχρονα και στην εκπαίδευση του ασθενή σε βασικά μοτίβα κίνησης, και πως αυτός θα πρέπει να τα εκτελεί σωστά, ώστε να προστατέψει το σώμα του μελλοντικά.

Αν ταλαιπωρήστε από χρόνιους πόνους στη μέση ή/και στο ισχίο ή/και στα γόνατα και δεν έχετε ελέγξει τη λειτουργία του μέσου γλουτιαίου μυ, κλείστε άμεσα ένα ραντεβού στο Functional Movement, και μέσω της μυϊκής και κινητικής αξιολόγησης, να σας απαλλάξουμε από χρόνιους πόνους που ίσως να δυσκολεύουν την καθημερινότητά σας.

Παγούνης Νικόλαος

Κινησιολόγος – Κινησιοθεραπευτής

Εξειδίκευση στην Ιατρικής της Άσκησης

& στην Αθλητική Φυσικοθεραπεία

International Certificate in Osteopathic &

Chiropractic Manipulation

Το άρθρο Πόνος στη μέση ή/και στο γόνατο ή και στο ισχίο; – Ελέγξατε τη λειτουργία του μέσου γλουτιαίου μυ; εμφανίστηκε πρώτα στο Functional Movement.

Η οστεοαρθρίτιδα του ισχίου, επηρεάζει συνήθως τους ανθρώπους μεταξύ των ηλικιών 40-60 ετών και ο κύριος προδιαθεσικός παράγοντας για την ανάπτυξη της, είναι η λανθασμένη μηχανική υπερφόρτωση της άρθρωσης. Ενώ η γήρανση και οι γενετικοί παράγοντες αποτελούν επίσης σημαντικές αιτίες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της ΟΑ του ισχίου.

Η οστεοαρθρίτιδα του ισχίου επηρεάζει κυρίως τον αρθρικό χόνδρο της άρθρωσης, με αποτέλεσμα να υπάρχει τριβή μεταξύ των οστών κάτι που προκαλεί φθορά στην άρθρωση, και κατά συνέπεια πόνο. Ο αρθρικός χόνδρος είναι κύριο συστατικό των αρθρώσεων, οι οποίες παίζουν σημαντικό ρόλο στην κινητικότητα του ανθρώπινου σώματός. Μάλιστα ο αρθρικός χόνδρος μαζί με το αρθρικό υγρό, είναι αυτός που διασφαλίζει την ομαλή κίνηση μεταξύ των οστών ώστε αυτά να μην τρίβονται μεταξύ τους.

Δεδομένου ότι οι χόνδροι του ανθρώπινου σώματος δεν τροφοδοτούνται με αίμα λαμβάνουν τα θρεπτικά συστατικά τους μέσω της διάχυσης, μια λειτουργία παρόμοια με αυτή του σφουγγαριού. Δηλαδή, με την κίνηση ο χόνδρος συμπιέζεται ωθώντας τα απόβλητα υλικά έξω από τον ιστό του χόνδρου. Όταν όμως το φορτίο από την επιβάρυνση της κίνησης υποχωρεί, τότε ο χόνδρος μπορεί να απορροφήσει το λεγόμενο αρθρικό υγρό (λιπαντικό αρθρώσεων), από το οποίο παίρνει τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Αυτό σημαίνει ότι η καθιστική ζωή και γενικότερα η σωματική αδράνεια, οδηγούν σε υποσιτισμό της στιβάδας του χόνδρου.

Οστεοαρθρίτιδα στο ισχίο

Στην περίπτωση της οστεοαρθρίτιδας του ισχίου, ο χόνδρος μειώνεται στην υποδοχή του ισχίου (κοτύλι) και στην κεφαλή του μηριαίου οστού. Το ελαστικό στρώμα του ανέπαφου χόνδρινου ιστού που κανονικά περιβάλλει και τις δύο αρθρώσεις, συρρικνώνεται όλο και περισσότερο με την πάροδο του χρόνου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, τα οστά που αποτελούν τη συγκεκριμένη άρθρωση να αλληλοεπιδρούν ελάχιστα ή καθόλου κάτι που οδηγεί σε μόνιμη τριβή των οστών.

Συμπτώματα οστεοαρθρίτιδας ισχίου

Τα άτομα με οστεοαρθρίτιδα ισχίου μπορεί να υποφέρουν από διαφορετικά συμπτώματα. Ανάλογα με το στάδιο της οστεοαρθρίτιδας, ο πόνος μπορεί να είναι ελαφρύς ή εξαιρετικά έντονος. Ωστόσο, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι δεν χρειάζεται απαραίτητα να πονάμε όταν έχουμε οστεοαρθρίτιδα.

Βέβαια, το πιο κοινό σύμπτωμα της οστεοαρθρίτιδας του ισχίου είναι ο λεγόμενος αρχικός πόνος. Ο πόνος αυτός εμφανίζεται στο ισχίο κατά τα πρώτα βήματα μετά από ακινησία – για παράδειγμα, το πρωί μόλις ξυπνάμε. Επίσης το πάσχον άτομο αισθάνεται έναν περιορισμό στις κινήσεις του και συχνά αντιλαμβάνεται μια ορισμένη ακαμψία στην άρθρωση του ισχίου.

Όπως προαναφέραμε, υπάρχουν διαφορετικά συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν στην οστεοαρθρίτιδα του ισχίου και μερικά από αυτά είναι:

• Ο Πόνος στην περιοχή του ισχίου και στη βουβωνική χώρα:Ο πόνος μπορεί να γίνει αισθητός ανάλογα με την ένταση του φορτίου. Ωστόσο, τα παράπονα είναι ιδιαίτερα αισθητά όταν κατεβαίνουμε τις σκάλες ή όταν σκύβουμε.
• Ο Πόνος σε κατάσταση ηρεμίας:Σε προχωρημένο στάδιο, ο πόνος στο ισχίο ή στη βουβωνική χώρα μπορεί πλέον να εμφανίζεται ακόμα και όταν ο ασθενής ξεκουράζεται. Ο ασθενής υποφέρει από πόνους ακόμα και όταν είναι ξαπλωμένος ή και όταν κάθεται.
• Η Μειωμένη κίνηση της άρθρωσης: Λόγω του πόνου, οι πάσχοντες συχνά αισθάνονται ανίκανοι να κινηθούν. Αυτό συμβαίνει διότι φοβούνται μήπως πονέσουν, και για αυτό προσπαθούν να αποφύγουν κάθε κίνηση.
• Ο Σχηματισμός οστεοφύτων: Με την προχωρημένη φθορά της άρθρωσης, η άρθρωση του ισχίου μπορεί να εμφανίσει οστεόφυτα, τα οποία μπορούν να ανιχνευθούν με ακτινογραφίες ή άλλες μεθόδους απεικόνισης.
• Η Μειωμένη λειτουργία των μυών, των συνδέσμων και των τενόντων:Λόγω της μειωμένης κίνησης, τα επιμέρους μέρη του μυοσκελετικού συστήματος περιορίζουν σημαντικά τη λειτουργία τους. Οι μεταβολικές διεργασίες στους μύες, τους τένοντες και τους συνδέσμους δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν, γεγονός που συμβάλλει επίσης στην ανεπαρκή τροφοδοσία του χόνδρινου ιστού και συνεπώς στη φθορά του.
• Η Απώλεια δύναμης στην άρθρωση του ισχίου και στα πόδια:Η απώλεια δύναμης, εμφανίζεται ως αποτέλεσμα της μειωμένης χρήσης των μυών, των συνδέσμων και των τενόντων.

Πως πρέπει να διαχειριστούμε την οστεοαρθρίτιδα του ισχίου

Για να έχουμε μία αποτελεσματική θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας του ισχίου, θα πρέπει να ακολουθήσουμε μία θεραπεία η οποία θα αντιμετωπίζει την πραγματική αιτία και όχι τα συμπτώματά της. Αυτό που δεν καταλαβαίνουν οι περισσότεροι θεραπευτές είναι ότι η οστεοαρθρίτιδα του ισχίου, είναι κυρίως λειτουργικό πρόβλημα και άρα η φαρμακευτική αγωγή δεν αποτελεί αποτελεσματική θεραπεία, γιατί το μόνο που πετυχαίνει είναι να καταστέλλει τον πόνο χωρίς να διορθώνει τη λειτουργικότητα της άρθρωσης.

Η κατανόηση της συγκεκριμένης λεπτομέρειας, είναι το πρώτο σημαντικό βήμα για μια αποτελεσματική και ασφαλή θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας του ισχίου. Στη συνέχεια η εκπαίδευση στο να κινούμαστε σωστά και η τακτική & εξειδικευμένη άσκηση είναι απαραίτητη. Ένα εξειδικευμένο πρόγραμμα άσκησης θα πρέπει να στοχεύει στη βελτίωση του εύρους κίνησης και στο «τέντωμα» των γοφών, των καμπτήρων του ισχίου και των κάτω άκρων, διότι με αυτόν το τρόπο μειώνεται αποτελεσματικά η συσσώρευση των απόβλητων υλικών στον ιστό του χόνδρου.

Οι ασκήσεις θα πρέπει να εκτελούνται με αργό ρυθμό και στοχευμένα, και να μην φοβηθούμε να τις εκτελέσουμε, ακόμα και αν πριν ξεκινήσουμε έχουμε κάποιο πόνο. Το πρόγραμμα αυτό θα βοηθήσει ώστε να υποχωρήσει ο πόνος, και μετά από λίγες συνεδρίες να απαλλαγούμε από αυτόν (τον πόνο). Βέβαια το πιο ασφαλές και αποτελεσματικό, είναι να απευθυνθούμε σε ένα επαγγελματία εξειδικευμένο στην ιατρική της άσκησης, όπως το Functional Movement, ο οποίος θα μας εκπαιδεύσει στο να εκτελούμεε τις ασκήσεις σωστά και θα μας δώσει χρήσιμες συμβουλές για το πως να διαχειριστούμε την οστεοαρθρίτιδα στο ισχίο.

Παγούνης Νικόλαος

Κινησιολόγος – Κινησιοθεραπευτής

Εξειδίκευση στην Ιατρικής της Άσκησης

& στην Αθλητική Φυσικοθεραπεία

International Certificate in Osteopathic &

Chiropractic Manipulation

Το άρθρο Οστεοαρθρίτιδα στο ισχίο & Κινησιοθεραπεία εμφανίστηκε πρώτα στο Functional Movement.

Για να μπορέσουμε όμως να χρησιμοποιήσουμε σωστά την άρθρωση του ισχίου κατά την εκτέλεση των καθημερινών μας δραστηριοτήτων, θα πρέπει να έχουμε κινητικό έλεγχο & κινητικότητα. Ο κινητικός έλεγχος και η κινητικότητα, είναι δύο απαραίτητα στοιχεία για τη σωστή κινητοποίηση της άρθρωσης του ισχίου διότι μας βοηθάνε να κάμψουμε σωστά τη μέση μας (από το ισχίο με ελάχιστη κάμψη των γονάτων, κινώντας ταυτόχρονα τους γοφούς προς τα πίσω.

Η κίνηση αυτή ονομάζεται «hip hinge», και αποτελεί ένα από τα βασικά μοτίβα κίνησης του ανθρώπινου σώματος. To όνομα «hip hinge», δίνεται για να περιγράψουμε το μέγιστο εύρος κίνησης του κορμού, και το οποίο επιτυγχάνεται μέσω της κάμψης ισχίου με ελάχιστη κάμψη των γονάτων. Το «hip hinge», είναι ένα μοτίβο κίνησης το οποίο θα πρέπει να χρησιμοποιούμε καθημερινά κατά την εκτέλεση των καθημερινών μας δραστηριοτήτων. Η λάθος όμως εκτέλεση του όμως, μπορεί να επιβαρύνει τη μέση μας προκαλώντας πόνο. Για να εκτελεστεί σωστά η κίνηση «hip hinge», εκτός από τη σωστή εκπαίδευση, χρειάζεται και οι ενεργοποιήσει των κατάλληλων μυών. Οι μύες οι οποίοι πρέπει να ενεργοποιηθούν για να εκτελέσουμε σωστά την κίνηση «hip hinge», είναι οι οπίσθιοι μύες του ανθρώπινου σώματος. Οι οπίσθιοι μύες, βοηθούν στην δομική ισορροπία του ανθρώπινου σώματος, στην καλύτερη στάση του σώματος και στην πρόληψη ή στη μείωση του πόνου στη μέση. Επίσης, είναι οι μύες που ευθύνονται για να κρατήσουν όρθιο το ανθρώπινο σώμα, αλλά και να μας ωθήσουν προς τα εμπρός κατά το μοτίβο της βάδισης και προς τα πάνω (άλματα, ανέβασμα σκαλοπατιών).

Οι οπίσθιοι μύες του ανθρώπινου σώματος, εξαιτίας του σύγχρονου τρόπου ζωή συχνά υπολειτουργούν λόγω της καθιστικής ζωής και γενικότερα της σωματικής αδράνειας. Αυτό έχει ως συνέπεια να δυσκολεύεται ή και να μην μπορεί το ανθρώπινο σώμα να εκτελέσει σωστά την κίνηση «hip hinge», βρίσκοντας άλλες αντισταθμιστικές κινήσεις. Οι αντισταθμιστικές όμως αυτές κινήσεις, δεν προστατεύουν τη Σ.Σ και την πλάτη μας, με αποτέλεσμα πολύ συχνά να νοιώθουμε πόνο στη μέση, στην πλάτη ή ακόμα και στον αυχένα. Ο πόνος στη μέση προέρχεται, διότι οι μύες της οσφυϊκής μοίρας (μέση) έχουν σχεδιαστεί για να εκτελούν σύντομες κινήσεις, με αργή σύσπαση και μακράς διάρκειας, ενώ οι γλουτοί για να εκτελούν εκρηκτικές και δυνατές κινήσεις με φορτία και επιβάρυνση. Η αλλαγή αυτή στην λειτουργία των μυών, είναι αιτία δημιουργίας πόνου.

Στο Functional Movement, είμαστε υποστηρικτές της σωστής & λειτουργικής κίνησης του ανθρώπινου σώματος, μέσω της εξειδικευμένης & εξατομικευμένης εκπαίδευσης. Ένα από τα βασικά μοτίβα κίνησης τα οποία εκπαιδεύουμε τους ασκούμενούς μας, είναι και το «hip hinge». Η σωστή εκμάθηση της «hip hinge» κίνησης, και η εφαρμογής της στην εκτέλεση των καθημερινών μας δραστηριοτήτων, είναι απαραίτητη για την αποφυγή τραυματισμών και πόνων, αλλά και χρήσιμη για τη λειτουργικότητα του ανθρώπινου σώματος.

Το «hip hinge»,  παρόλο που είναι μια φυσική κίνηση που όλοι θα πρέπει να μπορούμε να εκτελέσουμε, οι περισσότεροι από εμάς λόγω έλλειψης δραστηριότητας & καθιστικής ζωής δεν μπορούμε. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να χάνουμε την ικανότητα εκτέλεσης της συγκεκριμένης κίνησης στην καθημερινότητά μας και να γινόμαστε επιρρεπείς σε πόνους και τραυματισμούς. Για αυτό το λόγο στο Functional Movement, υποστηρίζουμε ότι για να απαλλαγούμε από χρόνιους μυοσκελετικούς πόνους, η θεραπεία είναι μία:

Η επανεκπαίδευση του σώματός μας, στο να μάθει να κινείται σωστά.

Παγούνης Νικόλαος

Κινησιολόγος – Κινησιοθεραπευτής

Εξειδίκευση στην Ιατρικής της Άσκησης

& στην Αθλητική Φυσικοθεραπεία

International Certificate in Osteopathic &

Chiropractic Manipulation

Το άρθρο Πόνος στο ισχίο & στη μέση και η σημασία της κίνησης ”hip hinge” εμφανίστηκε πρώτα στο Functional Movement.

Το σύνδρομο βαθύ γλουτιαίου πόνου (Deep gluteal syndrome), περιγράφει την εμφάνιση έντονου πόνου στους γλουτούς, και ο οποίος προκαλείται από την παγίδευση του ισχιακού νεύρου χωρίς να υπάρχει κάποια παθολογική αιτία. Υπάρχουν αρκετές δομές του ανθρώπινου σώματος οι οποίες μπορούν να εμπλακούν στην παγίδευση του ισχιακού νεύρου εντός του γλουτιαίου χώρου. Αυτές είναι ο απιοειδής μυς, οι γλουτιαίοι μύες, οι μύες του ισχίου, το σύμπλεγμα gemelli-obturator internus κ.α. 

Η ανατομία του βαθύ γλουτιαίου χώρου είναι περίπλοκη. Το ισχιακό νεύρο εισέρχεται στη λεκάνη μέσω της ισχιακής εγκοπής, και συνεχίζει προς το πόδι περνώντας μέσα από το βαθύ γλουτιαίο χώρο. Το ισχιακό νεύρο εμφανίζει σημαντική κινητικότητα κατά τις κινήσεις του ισχίου και η κινητικότητά του αυτή, εξαρτάται από την κάμψη του γόνατος. Όταν το γόνατο κάμπτεται, το ισχιακό νεύρο κινείται οπίσθια και όταν το γόνατο εκτείνεται το ισχιακό νεύρο κινείται βαθιά μέσα στη σήραγγα. Μάλιστα σύμφωνα με τους επιστήμονες, το ισχιακό νεύρο κινείται μέχρι και 28 mm κατά την κάμψη του ισχίου. Επιπλέον, κατά την πλήρη κάμψη του ισχίου και κατά την εξωτερική περιστροφική απαγωγή του ισχίου, ο ημιμεμβρανώδης μυς (μυς του δικέφαλου μηριαίου) που νευρώνεται από το κνημιαίο τμήμα του ισχιακού νεύρου, έρχεται σε επαφή μέχρι και με το οπίσθιο άκρο του μεγαλύτερου τροχαντήρα.

Μη παθολογική αιτία

Η οσφυϊκή μοίρα παίζει σημαντικό ρόλο στον πόνο του ισχίου. Ως εκ τούτου, πρέπει να γίνει διαφοροποίηση των προβλημάτων που προέρχονται από τη σπονδυλική στήλη και αυτών που οφείλονται στη μη παθολογική παγίδευση του ισχιακού νεύρου. Μόλις αποκλειστεί η οσφυϊκή παθολογία με τη χρήση ειδικών εξετάσεων και την απεικόνιση της σπονδυλικής στήλης από έναν γιατρό, τότε ένας εξειδικευμένος στην αξιολόγηση της κίνησης επαγγελματίας, θα πρέπει να κατευθυνθεί προς το βαθύ γλουτιαίο χώρο ώστε να εντοπίσει την αιτία που προκαλεί τον πόνο στους γλουτούς.

Στο παρελθόν, οι περισσότεροι πόνοι σε αυτή την περιοχή αποδίδονταν στο σύνδρομο του απιοειδούς (piriformis sydrome). Ωστόσο, το ισχιακό νεύρο μπορεί να παγιδευτεί από μια σειρά διαφορετικών δομών, διότι ο βαθύς γλουτιαίος χώρος είναι μια μοναδική και περίπλοκη ανατομική περιοχή του ανθρώπινου σώματος.  

Συμπτώματα του βαθύ γλουτιαίου πόνου

Το σύνδρομο του βαθύ γλουτιαίου πόνου (DGS), εμφανίζεται συνήθως με χρόνιο τρόπο στην περιοχή των γλουτών και του ποδιού, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής του ατόμου. Η κλινική εκτίμηση των ασθενών με σύνδρομο βαθύ γλουτιαίου πόνου (Deep gluteal syndrome), είναι δύσκολη αφού τα συμπτώματα είναι ανακριβή και μπορεί να συγχέονται με άλλες οσφυϊκές και ενδο – ή εξωαρθρικές παθήσεις του ισχίου. Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• πόνος ή μούδιασμα στον γλουτό
• πόνος στο ισχίο ή στο πίσω μέρος του ποδιού, ακτινοβολώντας ή έχοντας ριζικό πόνο στη διαδρομή του ισχιακού νεύρου 
• ευαισθησία στην γλουτιαία και οπισθοτροχαντική περιοχή και πόνο που μοιάζει με ισχιαλγία
• δυσκολία στο να παραμείνουμε σε καθιστή θέση περισσότερο από 10 λεπτά
• δυσκολία στο περπάτημα
• νευρολογικές & αισθητηριακές αλλαγές
• πόνος τη νύχτα που βελτιώνεται κατά τη διάρκεια της ημέρας κ.α

Αίτια που προκαλούν το βαθύ γλουτιαίου πόνου

Η αιτιολογία του σύνδρομού βαθύ γλουτιαίου πόνου (Deep gluteal syndrome), είναι πολυπαραγοντική. Οι δύο πιο συχνές και υποδιαγνωσμένες αιτίες είναι:

• οι ινοαγγειακές ζώνες: οι οποίες εμποδίζουν το ισχιακό νεύρο να τεντωθεί και να γλιστρήσει, ώστε να δεχτεί την καταπόνηση ή την συμπίεση που σχετίζεται με την κίνηση της άρθρωσης. Η μειωμένη κινητικότητα του ισχιακού νεύρου ή η έλλειψη αυτής κατά τη διάρκεια των κινήσεων του ισχίου και του γόνατος λόγω των ινοαγγειακών ζωνών, είναι η αιτία που προκαλεί το σύνδρομο του βαθύ γλουτιαίου πόνου.
• ο εγκλωβισμός του ισχιακού νεύρου, από τους εξωτερικούς περιστροφικούς μύες του ισχίου.  

Πως αντιμετωπίζουμε το βαθύ γλουτιαίου πόνου

Το σύνδρομο βαθύ γλουτιαίου πόνου (Deep gluteal syndrome), μπορεί να αντιμετωπιστεί συντηρητικά με έναν συνδυασμό άσκησης & χειροπρακτικής.

Η χειροπρακτική θεραπεία είναι χρήσιμη, διότι μπορεί προσωρινά να μειώσει την ένταση στους μυς του βαθύ γλουτιαίου χώρου και να αυξήσει τη ροή του αίματος.

Και η άσκηση  βοηθάει στη βελτίωση της λειτουργίας που σχετίζεται με το σύνδρομο του βαθύ γλουτιαίου πόνου, μέσω ενός αριθμού μηχανισμών όπως :

• Τη βελτίωση της κινητικότητας και της ροής αίματος του ισχιακού νεύρου
• Τη βελτιστοποίηση της υγείας των μυών και των τενόντων του βαθιού γλουτιαίου χώρου. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει διάφορες ασκήσεις διατάσεων ή ενδυνάμωσης.
• Τη βελτίωση στον έλεγχο της πυελικής θέσης 
• Την εκπαίδευση του ατόμου στην κατανόηση του προβλήματος και ποιές θέσεις και δραστηριότητες είναι πιθανό να ερεθίσουν το ισχιακό νεύρο. Η εκπαίδευση του ασθενή, έχει μεγάλη σημασία διότι μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στον έλεγχο των συμπτωμάτων της ισχιαλγίας που σχετίζεται με το ισχίο.

Στο Functional Movement, εξειδικευόμαστε στην θεραπεία των χρόνιων πόνων οι οποίοι δεν οφείλονται σε παθολογικά αίτια. Μέσω της κινητικής αξιολόγησης και της κινησιολογίας, έχουμε τη γνώση και την εμπειρία να εντοπίζουμε την αιτία που προκαλεί χρόνιο πόνο και στη συνέχεια με την κατάλληλη θεραπεία άσκησης & χειροπρακτικής να τη διορθώνουμε. Αν ταλαιπωρήστε από χρόνιους πόνους και δεν μπορείτε να απαλλαγείτε από αυτούς, απευθυνθείτε σε εμάς, για να δοκιμάστε μια διαφορετική (μη φαρμακολογική) θεραπεία ενάντια στους χρόνιους πόνους.

Παγούνης Νικόλαος

Κινησιολόγος & M.Sc Physical therapy

Certified Medical Exercise Specialist

International Certificate in Osteopathic &

Chiropractic Manipulation

Το άρθρο Πόνος στους γλουτούς Σύνδρομο βαθύ γλουτιαίου πόνου (Deep gluteal syndrome) εμφανίστηκε πρώτα στο Functional Movement.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια ραγδαία αύξηση σε τραυματισμούς στο ισχίο και σε προβλήματα στη μέση, οι οποίοι οφείλονται συνήθως σε αστάθεια και σε έλλειψη σταθερότητας.

Η άρθρωση του ισχίου ευθύνεται για πολλές κινήσεις που εκτελούμε στην καθημερινότητά μας. Για το λόγο αυτό η συγκεκριμένη άρθρωση εκτός από μεγάλο βαθμό κινητικότητας, θα πρέπει να έχει και μεγάλο βαθμό σταθερότητας ώστε να προστατέψει τη Σ.Σ απο τις διάφορες επιβαρύνσεις που δέχεται το ανθρώπινο σώμα. Αν σκεφτείτε ότι όταν στεκόμαστε στο ένα πόδι, η επιβάρυνση που δέχεται το ισχίο μας είναι 2,5 φορές το βάρος του σώματος μας, καταλαβαίνετε πόση σημασία έχει ο βαθμός σταθερότητας της άρθρωσης του ισχίου.

Είναι, λοιπόν, σημαντικό για έναν επαγγελματία της υγείας & της άσκησης, όχι μόνο να γνωρίζει το πως λειτουργεί η άρθρωση του ισχίου, αλλά και να γνωρίζει το πως μπορεί να βελτιώσει και να διατηρήσει τη σταθερότητα στη συγκεκριμένη άρθρωση.

Η δύναμη δεν μπορεί να υπερισχύσει της σταθερότητας

Οι περισσότεροι θεραπευτές, θεωρούν ότι αν εφαρμόσουν ασκήσεις δύναμης σε κάποιον ασθενή ο οποίος ταλαιπωρείται από κάποιο τραυματισμό στο ισχίο, τότε αυτό (το ισχίο) θα λειτουργήσει καλύτερα. Κάτι τέτοιο όμως, μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνο καθώς η δύναμη δεν είναι τόσο σημαντική, όσο η σταθερότητα και η κινητικότητα μιας περιοχής.

Με άλλα λόγια, το να είναι κάποιος δυνατός δεν σημαίνει ότι έχει σταθερότητα ή σωστή κίνηση.

Επίσης πολλοί επαγγελματίες της υγείας & της άσκησης, θεωρούν ότι αν εκτελούμε ασκήσεις όπως π.χ σανίδα και κοιλιακούς, τότε θα αποκτήσουμε έναν δυνατό κορμό, και όλα τα προβλήματα θα λυθούν. Μάλιστα οι ίδιοι επαγγελματίες, προσπαθούν να δυναμώσουν – εκπαιδεύσουν τους σταθεροποιητές μύες του κορμού με τον ίδιο τρόπο που δυναμώνουν όλους τους μύες του ανθρώπινου σώματος. Δυστυχώς όμως, κάτι τέτοιο δεν είναι σωστό, διότι οι σταθεροποιητές μύες δεν ανταποκρίνονται σε αυτό το είδος προπόνησης, γιατί απλά δεν είναι προγραμματισμένοι να λειτουργούν μ’αυτόν τον τρόπο. Αντιθέτως, βασίζονται περισσότερο στο συγχρονισμό και την αλληλουχία και εξαρτώνται από το πρόγραμμα κίνησης (MOTOR PROGRAM) που χρησιμοποιεί ο εγκέφαλος για κάθε κίνηση που κάνουμε.

Και γιατί;

Γιατί:

“Ο έλεγχος του κορμού είναι αντανακλαστικός και όχι συνειδητός”

Αυτό σημαίνει ότι το ΚΝΣ πρέπει πρώτα να εντοπίσει την κίνηση και στη συνέχεια να επιλέξει αν θα την αφήσει να πραγματοποιηθεί ή όχι. Μάλιστα όλη αυτή η διαδικασία είναι τόσο γρήγορη που δεν μπορεί να γίνει συνειδητά.

Και πως γίνεται;

Το ανθρώπινο σώμα αποθηκεύει τις πληροφορίες που λαμβάνει από τους μηχανοϋποδοχείς και το κεντρικό νευρικό σύστημα, τις εντοπίζει και στη συνέχεια πραγματοποιεί την κίνηση.

Όπως καταλαβαίνεται όλη αυτή η διαδικασία δεν εκπαιδεύεται απλώς με τη συνειδητή – συμβατή άσκηση, αλλά:

• εκθέτοντας το ανθρώπινο σώμα σε ερεθίσματα που επηρεάζουν την κίνηση και
• αναπτύσσοντας στρατηγικές που βοηθάνε στην σταθερότητα και την αποδοτικότητα.

Όλα τα παραπάνω καθιστούν την αποκατάσταση ενός τραυματισμού ή τη θεραπεία ενός χρόνιου πόνου, ως μία πολύ περίπλοκη και ενδιαφέρουσα διαδικασία. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι αυτή η διαδικασία, δεν είναι απλά η εκτέλεση ενός ασκησιολογίου, αλλά είναι ουσιαστικά η εκμάθηση και η εκπαίδευση του ασθενή και του σώματός του στο να μάθει να κινείται ξανά σωστά, παρόλο που εγκέφαλος και οι μύες του δεν έχουν τραυματιστεί.

Η συγκεκριμένη αντίληψη καθιστά αυτόματα κάθε πρόγραμμα αποκατάστασης και “θεραπείας μέσω άσκησης” μοναδικό και εξατομικευμένο, το οποίο μάλιστα θα πρέπει να προσαρμόζεται σύμφωνα με τις ικανότητες και τον τραυματισμό του κάθε ασκούμενου. Επίσης, κάθε πρόγραμμα ΄θεραπείας μέσω άσκησης” δεν μπορεί να είναι ποτέ το ίδιο, διότι αυτό θα πρέπει να σχεδιάζεται και αναπροσαρμόζεται συνεχώς.

Η συγκεκριμένη φιλοσοφία αποκατάστασης δεν εστιάζει ποτέ στον αριθμό των σετ και των επαναλήψεων, αλλά στη σωστή εκτέλεση, στον κινητικό έλεγχο και τη κιναίσθηση. Στο functional movement, στηριζόμενοι στη συγκεκριμένη φιλοσοφία, καταφέρνουμε να απαλλάξουμε τους ασκούμενους μας από χρόνιους πόνους και παθήσεις, αποτελεσματικά και με ασφάλεια.

Περισσότερα στο https://functionalmovement.gr/#top

Παγούνης Νικόλαος

Κινησιολόγος & M.Sc Physical therapy

Certified Medical Exercise Specialist

International Certificate in Osteopathic &

Chiropractic Manipulation

Το άρθρο Χρόνιοι πόνοι στο ισχίο και ο ρόλος των σταθεροποιητών μυών εμφανίστηκε πρώτα στο Functional Movement.