Η αναπηρία που προκαλείται από τη νόσο Πάρκινσον (PD),  έχει σημαντικό αντίκτυπο στη ζωή του ασθενούς και της οικογένειάς του. Η εξέλιξη της νόσου οδηγεί σε αδυναμία εκτέλεσης των καθημερινών δραστηριοτήτων του ασθενή, σε απώλεια της αυτοεξυπηρέτησής του και σε μείωση της ποιότητας ζωής του. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το παγκόσμιο ποσοστό επίπτωσης της νόσου εκτιμάται ότι είναι περίπου 12 άτομα ανά 100.000 κατοίκους, επηρεάζοντας το ίδιο και τα δύο φύλα. Μάλιστα λαμβάνοντας υπόψη την αύξηση του προσδόκιμου μέσο όρου ζωής του παγκόσμιου πληθυσμού, και κατά συνέπεια της γήρανσης, εκτιμάται ότι ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί τα επόμενα χρόνια, καθιστώντας το ένα σημαντικό παγκόσμιο πρόβλημα δημόσιας υγείας.

Η βιβλιογραφία αναφέρει ότι η φαρμακολογική θεραπεία για τη νόσο του Πάρκινσον (PD), μπορεί να ανακουφίσει τον ασθενή από τα συμπτώματα της νόσου, αλλά δεν μπορεί να σταματήσει την εξέλιξη της νόσου. Για αυτό το λόγο η αναζήτηση μη φαρμακολογικών θεραπειών, είναι έγκυρη και απαραίτητη για τη βελτίωση πολλών συμπτωμάτων της συγκεκριμένης νόσου.

Τα οφέλη της άσκησης

Σύμφωνα με το Parkinson Foundation, η άσκηση θα πρέπει να αποτελεί σημαντικό μέρος της καθημερινότητας ενός ατόμου που πάσχει από τη νόσο του Πάρκινσον (PD). Οι έρευνες αναφέρουν, ότι αν τα άτομα με Πάρκινσον (PD) αρχίσουν να ασκούνται νωρίς (στα πρώιμά στάδια της νόσου) και τουλάχιστον για 2,5 ώρες την εβδομάδα, τότε θα βιώσουν μια επιβραδυνόμενη μείωση της ποιότητας ζωής τους, σε σύγκριση με άτομα που ξεκινούν αργότερα την άσκηση ή που δεν ασκούνται καθόλου. Ενώ επίσης, η καθιέρωση πρώιμων συνηθειών άσκησης είναι απαραίτητη για τη συνολική διαχείριση της νόσου.

Για τα άτομα που πάσχουν από τη νόσο του Πάρκινσον (PD), η άσκηση αποτελεί ζωτικό συστατικό για τη διατήρηση της ισορροπίας τους, της κινητικότητας τους και γενικότερα για την ευκολότερη εκτέλεση όλων των καθημερινών τους δραστηριοτήτων. Η άσκηση και η σωματική δραστηριότητα μπορούν να βελτιώσουν πολλά συμπτώματα της νόσου τόσο κινητικά, όσο και μη κινητικά.

Ποιο είδος όμως άσκησης επιτρέπεται

Για τα άτομα που πάσχουν από τη νόσο του Πάρκινσον (PD), δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη “συνταγή άσκησης” που να είναι κατάλληλη. Ο τύπος και το είδος της άσκησης που θα πρέπει να εκτελεί ένα άτομο με Πάρκινσον (PD), εξαρτάται από τα συμπτώματα που έχει, αλλά και από τις σωματικές του ικανότητες. Π.χ για τα άτομα που έχουν έντονα συμπτώματα, ακόμα και το να σηκωθούν και να κάνουν απλές κινήσεις είναι ευεργετικό. Για τα άτομα που έχουν πιο ήπια συμπτώματα και είναι πιο ενεργά,  μπορούν να αναπτύξουν μια πιο τακτική και έντονη δραστηριότητα.

Οι επιστήμονες δεν προτείνουν κάποιο συγκεκριμένο είδος άσκησης, αρκεί αυτό να περιλαμβάνει μερικά βασικά συστατικά, όπως:

• Εξάσκηση ισορροπίας
• Βελτίωση της ευκινησίας
• Εκτέλεση πολλαπλών κινήσεων
• Αερόβια δραστηριότητα
• Προπόνηση δύναμης

Όλα τα είδη άσκησης που δίνουν έμφαση στις παραπάνω ικανότητες  είναι ωφέλιμα, αρκεί να εκτελούνται τακτικά και συστηματικά.

Επίσης ο επαγγελματίας της άσκησης, θα πρέπει πάντα να έχει στα υπόψη του την εξέλιξη της νόσου, διότι αυτή μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες φυσικές αλλαγές όπως:

• Απώλεια ευελιξίας στις αρθρώσεις, η οποία μπορεί να επηρεάσει την ισορροπία.
• Μειωμένη μυϊκή δύναμη που μπορεί να επηρεάσει το περπάτημα και την ικανότητα το να σηκωθούμε σε όρθια θέση.
• Μείωση της καρδιαγγειακής κατάστασης, η οποία επηρεάζει την αντοχή κ.α.

Και να χρειαστεί να τροποποίηση το πρόγραμμα ενός ασθενή.

Οδηγίες πριν την άσκηση

Ο επαγγελματίας της άσκησης πριν ξεκινήσει την άσκηση με έναν άτομο που πάσχει από τη νόσου του Παρκινσον (PD), θα πρέπει:

Πρώτον, να έρθει σε επικοινωνία με το γιατρό του ασθενή, ώστε να γνωρίζει αν υπάρχουν κάποιοι περιορισμοί ή κάποιες προϋποθέσεις και

Δεύτερον, να εξασφαλίζει την ασφαλή εκγύμναση του ασθενή, ώστε να μην τραυματιστεί από κάποια πτώση ή κάποια κίνηση κατά την εκτέλεση του προγράμματος άσκησης.

Η σωματική άσκηση συμβάλλει στη θεραπεία της νόσου του Πάρκινσον και εκτός από τη διατήρηση μιας καλής ποιότητας ζωής του ασθενή, μπορεί να παίξει και προληπτικό ρόλο. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει η άσκηση να είναι συστηματική & εξατομικευμένη με βάσει τις ανάγκες και τις ικανότητες του κάθε ασθενή. 

Στο Functional Movement, σχεδιάζουμε εξατομικευμένα & εξειδικευμένα προγράμματα άσκησης, δίνοντας έμφαση όχι μόνο στην ένταση, στη διάρκεια και τη συχνότητα της άσκησης, αλλά στην  τήρηση της θεραπείας και τους μηχανισμούς που εμπλέκονται σε κάθε κινητική παρέμβαση, ώστε να μην επηρεάζει τη συνολική θεραπεία της νόσου, αλλά ταυτόχρονα να βελτιώνει και τη σωματική λειτουργία του ασθενή.

ΠαγούνηςΝικόλαος

Κινησιολόγος & M.Sc Physical therapy

Certified Medical Exercise Specialist

International Certificate in Osteopathic &

Chiropractic Manipulation

Το άρθρο Άσκηση & νόσος του Parkinson (PD) εμφανίστηκε πρώτα στο Functional Movement.

Οι νευροεκφυλιστικές παθήσεις είναι η πιο κοινή αιτία σοβαρής αναπηρίας, έχοντας σημαντικό αλλά μη αναγνωρισμένο αντίκτυπο στην υγεία και στην κοινωνικοποίηση ενός ατόμου.

Περίπου 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι, δηλαδή σχεδόν ένας στα έξι άτομα παγκοσμίως πάσχουν από κάποια νευρολογική ασθένεια – διαταραχή. Τα άτομα αυτά αντιμετωπίζουν διάφορες δυσκολίες στις καθημερινές τους δραστηριότητες και όχι μόνο, και είναι αναγκασμένοι ή να εξαρτώνται από άλλα άτομα ή να μένουν σωματικά αδρανείς.

Οι επιπτώσεις βέβαια διαφέρουν από άτομο σε άτομο, και αυτό εξαρτάται από τη διάγνωση και τη σοβαρότητα της νόσου. Τα άτομα που πάσχουν από κάποια νευρική εκφυλιστική ασθένεια,  μπορεί να αντιμετωπίζουν διάφορες δυσκολίες, όπως:

• Διαταραχές & δυσκολία στη βάδιση
• Σοβαρή κόπωση και αδυναμία
• Μειωμένη δεξιότητα χεριών
• Τρέμουλο των χεριών ή άλλων μερών του σώματος
• Περιορισμένη χρήση των χεριών
• Διαταραχές στον έλεγχο της κίνησης
• Απώλεια ισορροπίας & συντονισμού κ.α

Τα οφέλη της άσκησης σε νευροεκφυλιστικές παθήσεις

Η τακτική & συστηματική άσκηση, είναι σημαντική και εκτός από τα οφέλη στη σωματική υγεία αυτών των ανθρώπων, έχει επίσης σημαντικά οφέλη και στην ψυχική τους υγεία. Μέσω της άσκησης μπορούμε να βελτιώσουμε τη λειτουργία τμημάτων του ανθρώπινου εγκεφάλου, στα οποία υπάρχει κάποια δυσλειτουργία.

Πρόσφατες έρευνες κατέληξαν στο συμπέρασμα, ότι υπάρχει μια ισχυρή σχέση μεταξύ της σωματικής άσκησης και της πρόληψης ή της καθυστέρησης των νευρο-εκφυλιστικών συμπτωμάτων. Η ερευνητική ανασκόπηση από τον Harutoshi Sakakima, υποδηλώνει ότι η σωματική άσκηση επιδρά ως «πρότυπο ερέθισμα προετοιμασίας» προσφέροντας προστασία στην λειτουργία του εγκεφάλου. Μάλιστα θεωρεί την άσκηση ως μία ασφαλή & εφαρμόσιμη θεραπευτική επιλογή για την παροχή ενδογενούς νευροπροστασίας σε ασθενείς με νευροεκφυλιστικές παθήσεις. 

Μάλιστα διάφοροι γιατροί παγκοσμίως έχουν παρατηρήσει ότι πολλοί ασθενείς τους με νευροεκφυλιστικές παθήσεις, βοηθήθηκαν σημαντικά από την άσκηση, παρατηρώντας ότι αυτοί (οι ασθενείς) έγιναν πιο δραστήριοι και ότι υπέστησαν λιγότερες πτώσεις σε σύγκριση με τους ασθενείς που δεν ασκούνταν.

Μερικά από τα οφέλη της άσκησης σε άτομα με νευροεκφυλιστικές παθήσεις, είναι:

• Η βελτίωση του μοτίβου βάδισης
• Η βελτίωση της ισορροπίας
• Η βελτίωση της μυϊκής συναρμογής και του κινητικού ελέγχου
• Η αύξηση της κινητικότητας και η μείωση της δυσκαμψίας
• Η διατήρηση & πολλές φορές η αύξηση της μυϊκής μάζας

Επίσης όσον αφορά τη λειτουργική ικανότητα, αυτή βελτιώνεται κατά πολύ, με τα στοιχεία να δείχνουν μία σημαντική βελτίωση της καθημερινότητας των ανθρώπων αυτών.  Με λίγα λόγια, όσο λιγότερο κινούνται τα άτομα αυτά, τόσο περισσότερο επιδεινώνεται η  νευρολογική τους κατάσταση με την πάροδο του χρόνου.

Τι πρέπει να προσέξουμε κατά την άσκηση σε άτομα με νευροεκφυλιστικές παθήσεις

Αυτό που πρέπει να είναι πρώτη προτεραιότητα ενός επαγγελματία υγείας & άσκησης κατά την εκτέλεση ενός προγράμματος άσκησης, είναι η ασφάλεια του ασκούμενου. Πόσο μάλλον όταν συνεργαζόμαστε με άτομα αυτής της κατηγόριας. Έτσι όταν ένας επαγγελματίας της άσκησης αναλάβει να ασκήσει ένα άτομο το οποίο πάσχει από κάποια νευροεκφυλιστική πάθηση, θα πρέπει εκτός από την σοβαρότητα της νόσου, να γνωρίζει επίσης ότι τα άτομα αυτά:

• Νοιώθουν μία χρόνια κόπωση
• Έχουν έλλειψη κινήτρου
• Έχουν δυσκολία στη γνωστική και μαθησιακή ικανότητα
• Έχουν φοβίες

παράγοντες τους όποιους ένας επαγγελματίας υγείας & άσκησης, θα πρέπει οπωσδήποτε να λάβει υπόψη του, ώστε το πρόγραμμα άσκησης που θα σχεδιάσει να είναι εκτός από ασφαλή και αποτελεσματικό.

Μπορεί μόνιμη θεραπεία για τις νευροεκφυλιστικές ασθένειες να μην υπάρχει, αλλά η θεραπεία μέσω άσκησης, είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι μπορεί να βοηθήσει τα άτομα αυτά, βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής τους.

Για να επιτύχουμε όμως τα καλύτερα δυνατά οφέλη από την άσκηση, αυτή (η άσκηση) θα πρέπει να έχει συνέπεια, τουλάχιστον για ένα διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών, και εξατομίκευση. Η αξιολόγηση των ικανοτήτων του ασκούμενου και ο έλεγχος πιθανόν κινδύνων που μπορεί να προκαλέσει η λανθασμένη άσκηση, είναι απαραίτητη προϋπόθεση, πριν το σχεδιασμό ενός εξειδικευμένου προγράμματος άσκησης.

Στο Functional Movement, εξειδικευόμαστε στην ιατρική της άσκησης, η οποία απευθύνεται σε ειδικές κατηγορίες ανθρώπων. Αφού πρώτα αξιολογήσουμε την κατάσταση της υγείας του ασκούμενου πάντα με τη βοήθεια ενός γιατρού, και αφού αξιολογήσουμε τις σωματικές του ικανότητες, τότε προχωράμε στο σχεδιασμό εξειδικευμένων & εξατομικευμένων προγραμμάτων άσκησης, βοηθώντας τους ασκούμενούς μας να είναι λειτουργικοί, ευδιάθετοι και με όσο το δυνατόν καλύτερη ποιότητα ζωής.

Παγούνης Νικόλαος

Κινησιολόγος & M.Sc Physical therapy

Certified Medical Exercise Specialist

International Certificate in Osteopathic &

Chiropractic Manipulation

Το άρθρο Άσκηση & Νευροεκφυλιστικές ασθένειες (Parkinson – Alzheimer) εμφανίστηκε πρώτα στο Functional Movement.