Στα άκρα των οστών, υπάρχει ένα λεπτό στρώμα συμπαγούς οστού και πάνω από αυτό υπάρχει ο αρθρικός χόνδρος, ο οποίος είναι ένας άκαμπτος συνδετικός ιστός που αποτελείται σε ποσοστό 60-80% από νερό, και στον οποίο υπάρχει συμπαγές δίκτυο κολλαγόνου. Ο αρθρικός χόνδρος είναι αδιαφανής, λευκός, ελαστικός, λείος και στιλπνός και χάρη σε αυτόν επιτρέπεται η ομαλή και με ελάχιστη τριβή κίνηση των αρθρικών επιφανειών. Μερικές φορές όμως, ο χόνδρος μέσα σε μια άρθρωση μαλακώνει και σπάει χάνοντας την ικανότητά του να προστατεύει τα άκρα των οστών, με αποτέλεσμα αυτά να τρίβονται μεταξύ τους προκαλώντας πόνο. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται Χονδροπάθεια ή Χονδρομαλάκυνση. 

Η Χονδροπάθεια ή Χονδρομαλάκυνση,  μπορεί να επηρεάσει οποιαδήποτε άρθρωση, αλλά η πιο συνηθισμένη είναι η άρθρωση του γονάτου. Αρχικά εμφανίζεται πόνος στην περιοχή του γονάτου και μία αίσθηση λείανσης ή ρωγμών κυρίως όταν λυγίζουμε ή τεντώνουμε το γόνατό μας, ενώ όσο περισσότερο μαλακώνει ο χόνδρος τόσο ο πόνος επιδεινώνεται.

Η Χονδροπάθεια του γονάτου, εμφανίζεται στους εφήβους περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ηλικιακή ομάδα, ενώ συχνά εμφανίζεται και σε δρομείς, σκιέρ, ποδοσφαιριστές, ποδηλάτες και άλλους αθλητές οι οποίοι επιβαρύνουν επανειλημμένα τα γόνατά τους, αλλά και σε εργαζόμενους οι οποίοι για μεγάλο χρονικό διάστημα βρίσκονται σε γονατιστή θέση.

Αιτίες

Πολλοί και διαφορετικοί τύποι τραυματισμών μπορεί να οδηγήσουν σε Χονδροπάθεια των αρθρώσεων, οι κύριες αιτίες όμως για την άρθρωση του γονάτου είναι:

• Η ανισορροπία των μυών γύρω από το γόνατο (π.χ προσαγωγοί – απαγωγοί)
• Η Υπερβολική χρήση (επαναλαμβανόμενη κάμψη ή συστροφή) της άρθρωσης του γονάτου, ειδικά κατά τη διάρκεια της άθλησης
• Η κακώς ευθυγραμμισμένοι μύες ή οστά κοντά στην άρθρωση του γονάτου
• Ο τραυματισμός του μηνίσκου
• Η ρευματοειδής αρθρίτιδα ή οστεοαρθρίτιδα

Συμπτώματα

Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα της Χονδροπάθειας, είναι ο θαμπός πόνος στο μπροστινό ή στο πίσω μέρος του γονάτου, ο οποίος μπορεί να επιδεινωθεί όταν ανεβαίνουμε ή κατεβαίνουμε σκάλες ή όταν είμαστε σε καθιστή θέση  για μεγάλο χρονικό διάστημα. 

Επίσης εξαιτίας της Χονδροπάθειας, μπορεί η άρθρωση του γονάτου “να κλειδώσει“, που σημαίνει ότι ξαφνικά μπορεί να δυσκολευτούμε να κουνήσουνε το πόδι μας όταν έχουμε τα γόνατά μας λυγισμένα για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις το επώδυνο γόνατο μπορεί και να πρηστεί.

Ένα άλλο σύμπτωμα της Χονδροπάθειας του γονάτου, είναι ότι μπορεί κατά την κίνηση του γονάτου να προκληθεί ένας ήχος ή μία αίσθηση λείανσης, κάτι το οποίο δε σημαίνει πάντα ότι ο χόνδρος έχει υποστεί βλάβη.

Θεραπεία μέσω  Άσκησης

Επειδή ο αρθρικός χόνδρος δεν θεραπεύεται εύκολα, η Χονδροπάθεια  χαρακτηρίζεται συνήθως ως ένα μόνιμο πρόβλημα. Ωστόσο, μέσω της θεραπευτικής άσκησης καταφέρνουμε να απαλλάξουμε τον ασκούμενο από το πόνο μέσα σε λίγους μήνες και ταυτόχρονα να αποφύγει τη χειρουργική θεραπεία.

Η θεραπεία μέσω άσκησης συνίσταται στα άτομα που πάσχουν από Χονδροπάθεια ή Χονδρομαλάκυνση, αφού πρώτα κάνουμε μια μυοσκελετική – κινησιολογική εξέταση στον ασκούμνο, όπως: 

• Αξιολόγηση στάσης σώματος
• Αξιολόγηση κίνησης σώματος
• Τον εντοπισμό μυϊκών ανισορροπιών των μυών γύρω από το γόνατο
• Την ποιότητα της κίνησης της άρθρωσης του γόνατος

η οποία εξέταση, θα καθορίσει ποιες περιοχές του σώματος συμβάλλουν στα συμπτώματα, ώστε στη συνέχεια σχεδιαστεί ένα εξειδικευμένο και εξατομικευμένο ασκησιολόγιο το οποίο θα περιλαμβάνει ασκήσεις που πραγματοποιούνται σε καθιστή, ξαπλωτή και όρθια θέση ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του κάθε ασκούμενου, και θα εστιάζει:

• Στη μυϊκή ενδυνάμωση και βελτίωση της κινητικότητας των αρθρώσεων, δηλαδή στην ενδυνάμωση του έσω πλατύ τετρακέφαλου και των γλουτιαίων μυών, κάτι το οποίο θα βελτιώσει την κινητικότητα και τον κινητικό έλεγχο της άρθρωσης του γονάτου.
• Στην ενεργοποίηση των γλουτών, οι οποίοι θα σταθεροποιήσουν το βάδισμά και γενικότερα την κίνηση των ποδιών μας.
• Σε ασκήσεις βελτίωσης της ιδιοδεκτικότητας και της ισορροπίας, οι οποίες θα επαναφέρουντην ευελιξία, την σταθερότητα και την αίσθηση στην άρθρωση.
• Σε ασκήσεις μαλακών μορίων (foam roller).

Αυτό που θα πρέπει να τονίσουμε, είναι ότι ο στόχος της «θεραπείας μέσω άσκησης» για την αντιμετώπιση της Χονδροπάθειας, είναι η επανευθυγράμμιση της επιγονατίδας, ώστε να ελαττώθουν ή και να εξαφανίστουν τα συμπτώματα κάτι το οποίο θα σταθεροποιήσει την άρθρωση κατά την εκτέλεση των διάφορων κινήσεων. Είναι σημαντικό κατά την εκτέλεση του εξειδικευμένου ασκησιολογίου για την αποκατάσταση της χονδροπάθειας του γονάτου, ο επαγγελματίας υγείας να ελέγχει ώστε η εκτέλεση των ασκήσεων να γίνεται ελεγχόμενα, ισορροπημένα και συμμετρικά, ώστε το κεντρικό νευρικό σύστημα να επαναπρογραμματίσει και να αποτυπώσει τη σωστή κίνηση, η οποία αποθηκεύεται αρχικά στη βραχυπρόθεσμη μνήμη μας και στη συνέχεα με τη συνεχή επανάληψη στη μακροπρόθεσμη μνήμη, ώστε να γίνει συνήθεια στον ασκούμενο.

Στο Functional movement, έχουμε την εκπαίδευση και την εμπειρία πάνω στην αποκατάσταση μυοσκελετικών τραυματισμών μέσω της θεραπευτικής άσκησης, και απαλλάσσουμε τον ασθενή όχι μόνο από τον πόνο, αλλά και από τις αιτίες που τον προκαλούν. Εφαρμόζουμε σύγχρονες μεθόδους αποκατάστασης και σχεδιάζουμε εξειδικευμένα και εξατομικευμένα προγράμματα «θεραπείας μέσω άσκησης» τα οποία βελτιώνουν την καθημερινότητα των ασκούμενων μας, τους απαλλάσσουν από πόνους και τους κάνουν πιο λειτουργικούς σε όλες τους τις καθημερινές δραστηριότητες.

Παγούνης Νικόλαος

Κινησιολόγος & M.Sc Physical therapy

Certified Medical Exercise Specialist

International Certificate in Osteopathic &

Chiropractic Manipulation

Το άρθρο Χονδροπάθεια γόνατος & θεραπεία μέσω άσκησης εμφανίστηκε πρώτα στο Functional Movement.