Η πιο συχνή ερώτηση που κάνουμε οι περισσότεροι από εμάς, είναι πως μπορεί η πολύωρη καθιστική θέση να επηρεάσει τη στάση του σώματός μας και γενικότερα τη λειτουργία του ανθρώπινου σώματος.

Μια σύντομη απάντηση είναι ότι υπάρχει μια αυξανόμενη αιτιώδης σχέση μεταξύ του παρατεταμένου καθίσματος και του πόνου στη μέση και στον αυχένα. Αυτό συμβαίνει διότι λόγω της καθιστικής θέσης:

• αυξάνεται η πίεση στους μεσοσπονδύλιους δίσκους της Σ.Σ και η δυσκαμψία της οσφυϊκής & αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, ενώ
• μειώνεται η δύναμη των μυών της πλάτης και του αυχένα.

Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε και τη μειωμένη μεταβολική ανταλλαγή εξαιτίας της αδράνειας του σώματος που μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολικό σωματικό βάρος, καταλαβαίνουμε πως η πολύωρη καθιστική θέση μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη στάση του ανθρώπινου σώματος.

Οι περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι τα επαγγέλματα που περιλαμβάνουν παρατεταμένο κάθισμα, έχουν υψηλή συχνότητα εμφάνισης πόνου στη μέση ή τον αυχένα, κάτι που δεν προκαλεί έκπληξη διότι ο πόνος στην πλάτη και τον αυχένα είναι ένα κοινό παράπονο μεταξύ των εργαζομένων γραφείου ειδικότερα.

Πως όμως σχετίζεται ο πόνος στη μέση και τον αυχένα με την καθιστική θέση

Η σχέση μεταξύ του πόνου στην πλάτη και τον αυχένα και της εργασίας σε καθιστή θέση, αποδίδεται στην υιοθέτηση μιας λυγισμένης προς τα εμπρός θέσης του σώματος. Αυτή η λυγισμένη προς τα εμπρός θέση του σώματος, προκαλεί την καμπυλότητα της οσφυϊκής (κάτω πλάτης), της θωρακικής (μέση ράχη) και της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Μάλιστα η λυγισμένη θέση του σώματος, αυξάνεται κατά μέσο όρο περίπου 5 μοίρες κατά τη διάρκεια μιας εργάσιμης ημέρας, κάτι το οποίο οφείλεται στη χαλάρωση των συνδέσμων μέσω της στένωσης των δίσκων λόγω της απώλειας του μεσοσπονδύλιου υγρού.

Εξαιτίας της μη φυσιολογικής θέσης που έχει το σώμα κατά τη καθιστή θέση, με την πάροδο του χρόνου προκαλείται μία προοδευτική παραμόρφωση των δομών της σπονδυλικής στήλης. Αυτό συμβαίνει διότι ασκείται μία συνεχόμενη πίεση στις δομές της Σ.Σ, με αποτέλεσμα αυτές να  βρίσκονται συνεχώς στο μέγιστο περιορισμένο εύρος κίνησης τους. Αυτός είναι και ο λόγος για το οποίο η σπονδυλική στήλη ή ένα τμήμα της παραμορφώνεται σιγά σιγά προς την κατεύθυνση του φορτίου. Π.χ όταν καθόμαστε για μεγάλες χρονικές περιόδους με το κεφάλι προεξέχον προς τα εμπρός με στρογγυλεμένο το πάνω μέρος της πλάτης ενώ πληκτρολογούμε σε ένα γραφείο, τότε αυτή η θέση ενθαρρύνει τόσο τον λαιμό όσο και την πλάτη να παραμείνουν σταδιακά σε αυτή τη θέση. Βέβαια η σπονδυλική στήλη κάνει ότι μπορεί για να ανακάμψει όταν μειώνεται αυτή η πίεση,  αλλά γίνεται με αργό ρυθμό. Επίσης δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι καθώς μεγαλώνουμε, ο ρυθμός ανάκτησης είναι πιο αργός και οι ιστοί χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να αποκτήσουν ξανά τη φυσιολογική τους μορφή & ελαστικότητα.

Πως σχετίζεται η καθιστική θέση με τον τραυματισμό τη μέση η του αυχένα

Η πολύωρη διατήρηση της λυγισμένης στάσης του σώματος, προκαλεί ακαμψία, μειωμένη κινητικότητα και χαλαρότητα των συνδέσμων της αυχενικής & οσφυϊκής μοίρας της Σ.Σ. Αυτή η αυξημένη χαλαρότητα των μεσοσπονδύλιων αρθρώσεων και η παρατεταμένη φόρτιση της σε θέση κάμψης, αποδίδεται στην απώλεια υγρών των μεσοσπονδύλιων δίσκων. Αυτή η κατάσταση, καταπονεί τους παθητικούς ιστούς των μεσοσπονδυλικών αρθρώσεων, όπως τους δίσκους ή τις αρθρικές κάψουλες, κάτι οποίο είναι επαρκή για να προκαλέσει πόνο από συμπιεστική φόρτιση και μελλοντικά κάποιο τραυματισμό.

Καθιστική θέση εναντίον στάση σώματος

Ορισμένες θέσεις εργασίας, όπως ταμίες, υπάλληλοι γραφείου, δικηγόροι κ.α περνούν το μεγαλύτερο μέρος της εργάσιμης ημέρας τους σε καθιστή θέση. Η θέση αυτή οδηγεί τον εργαζόμενο στο να υιοθετεί άβολες στάσεις, να έχει μειωμένη κίνηση του κορμού του και να εκτελεί επαναλαμβανόμενες κινήσεις με τα άνω άκρα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη φόρτιση της σπονδυλικής στήλης,  το φτωχότερο έλεγχο της στάσης της οσφυϊκής & αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, την δημιουργία πυελικής ασυμμετρίας, δημιουργώντας περαιτέρω αλλαγές στην ελαστικότητα των μαλακών ιστών.

Τι μπορούμε να κάνουμε

Η επίγνωση της καθιστικής ζωής και η αρνητική επίδρασή της στο σώμα μας, είναι το πρώτο και σημαντικό βήμα για να αλλάξουμε και να διορθώσουμε μία τέτοια κατάσταση. Αφού γνωρίζουμε ότι μία τέτοια συμπεριφορά μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένη στάση σώματος και κατά συνέπεια σε μυοσκελετικές διαταραχές, θα πρέπει αρχικά να προσπαθήσουμε  να μειώσουμε αυτές τις συγκεκριμένες συμπεριφορές. Επίσης τα συχνά τεντώματα κατά τη διάρκεια της ημέρας, βοηθούν το σώμα να ξεκουραστεί και να επανέλθει σε μία πιο φυσιολογική θέση.

Βέβαια όλα τα παραπάνω αποτελούν μία πρόχειρη λύση. Το πιο σημαντικό κομμάτι και αυτό που θα μας βοηθήσει πραγματικά να αντισταθμίσουμε τα συσσωρευμένα αρνητικά αποτελέσματα της καθιστικής ζωής, είναι η άσκηση και η μυϊκή και αρθρική ενεργοποίηση του σώματος. Η εξειδικευμένη άσκηση μπορεί να βοηθήσει όχι μόνο να κρατήσουμε μακριά τις αρνητικές συνέπειες της καθιστικής ζωής, αλλά και να διορθώσουμε χρόνιες καταστάσεις που μας προκαλούν πόνο και δυσλειτουργίες. Η άσκηση αποτελεί μία καθολική, αποτελεσματική και χωρίς φάρμακα λύση, στη μείωση του πόνου των αρθρώσεων μετά από μια μέρα εργασίας στο γραφείο.

Παγούνης Νικόλαος

Κινησιολόγος – Κινησιοθεραπευτής

Εξειδίκευση στην Ιατρικής της Άσκησης

& στην Αθλητική Φυσικοθεραπεία

International Certificate in Osteopathic &

Chiropractic Manipulation

Το άρθρο Στάση σώματος Vs Καρέκλα Γραφείου – Πόνος στην πλάτη & καθιστική θέση εμφανίστηκε πρώτα στο Functional Movement.